تعهد ظاهری ترامپ به خاورمیانه

نویسنده: ویوین نرایم Vivian Nereim 

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا در یک کنفرانس سرمایه‌گذاری در ریاض اعلام کرد که ایالات متحده دیگر قصد ندارد به کشورهای خاورمیانه «درس زندگی بدهد» یا به ملت‌سازی دست بزند. او گفت: «در نهایت، ملت‌سازان بیشتر ملت‌ها را ویران کردند تا ساخته باشند.»

این سخنان با استقبال برخی و تمسخر دیگران در منطقه مواجه شد. برخی آن را شبیه گفتارهای ضد‌استعماری فرانتس فانون دانستند و در سوریه و یمن با طنز و امید به لغو تحریم‌ها واکنش نشان دادند. با این حال، برخی همچنان نسبت به نیت واقعی ترامپ مشکوک‌اند. آنهایی که مشکوکند گمان می‌کنند کاسه‌ای زیر نیم کاسه ترامپ باشد و او صرفا بعد از دریافت پول‌ها و سرمایه‌های کشورهای عربی نقشه شومی برای آنها کشیده باشد.

دونالد ترامپ در ریاض با «احمد الشرع»، رهبر جدید سوریه و چهره‌ای سابقاً وابسته به القاعده بود و بعدا به داعش پیوست، دیدار کرد؛ تصویری از این دیدار با ولیعهد سعودی واکنش‌های شدیدی را در پی داشت. بسیاری نوشتند رئیس جمهوری امریکا با فردی که خودش برای سرش جایزه تعیین کرده بود دور یک میز نشست.

اما ظاهرا ترامپ به هیچ کدام از این انتقادها توجهی نشان نداده است. آنچه برای او در این سفر مهم بود صرفا جمع‌آوری پول و سرمایه از جمع کشورهای عربی متحد امریکا بود. ترامپ در سفر چهار روزه خود به سه کشور عربی خلیج فارس (عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی)، به دنبال توافق‌های سرمایه‌گذاری بیش از یک تریلیون دلاری از هر کدام از آن کشورها بود. او در پایان سفرش اعلام کرد که توانسته است این کشورها را مجاب کند که بیش از ۴ تریلیون دلار در امریکا سرمایه گذاری کنند. او همچنین خواستار آشتی با ایران و عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل شد و وعده داد که صلحی پایدار را در خاورمیانه رقم بزند.

برخلاف رؤسای جمهور پیشین که مسائلی چون قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی – امریکایی که در سفارت عربستان در ترکیه سلاخی شد را مطرح می‌کردند، ترامپ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی را «مردی شگفت‌انگیز» خواند و به تمجید و تعریف از او پرداخت و چنان با او گرم گرفت که گویی امریکا متحدی غیر از او ندارد. منتقدان این نوع برخورد ترامپ رویکرد او را چراغ سبزی به سرکوب‌های داخلی در کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی که ارزش‌های حقوق بشر در آن چندان رعایت نمی‌شود، دانسته‌اند.

برخی کارشناسان می گویند که دونالد ترامپ صادقانه از منافع آمریکا دفاع می‌کند، برخلاف رؤسای جمهوری که اهداف خود را در شعارهای حقوق بشری پنهان می‌کردند. آنها به خصوص از رفتارهای دوگانه جو بایدن، رئیس جمهوری سابق امریکا نسبت به کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی انتقاد می‌کنند. آنها در تحلیل سخنرانی دونالد ترامپ در ریاض می گویند که سخنرانی او در حقیقت تلفیقی از ملی‌گرایی آمریکایی و ضد‌امپریالیسم ظاهری بود که همزمان راست‌گرایان و اقتدارگرایان منطقه را خوشحال کرد. به اعتقاد آنها آنچه ترامپ بیان کرد در حقیقت ماهیت همه آن چیزی بود که نئوجمهوریخواهان و راست‌گرایان دولت ترامپ ترویج می‌کنند.

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱