در روزهای اخیر، کشمکش بر سر پایگاه هوایی بگرام دوباره به صدر اخبار بازگشته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دو نوبت متوالی و به فاصله چند روز، خواستار بازپس‌گیری این پایگاه شده و حتی تهدید کرده است که در صورت امتناع طالبان، «اتفاقات بدی» در پیش خواهد بود.
ادامه مطلب
پیش‌بینی شده بود که پس از ترور چارلی کرک، یکی از چهره‌های نزدیک به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، موجی از اقدامات سیاسی و اجتماعی و رسانه‌ای به نفع او شکل خواهد گرفت. اکنون شواهد نشان می‌دهد که این پیش‌بینی در حال تحقق است. ترامپ با صدور دستوراتی برای تحقیق گسترده درباره گروه‌های چپ‌گرای افراطی و سازمان‌های غیرانتفاعی لیبرال، عملاً کارزار انتقام‌جویانه‌ای علیه جریان‌های مخالف خود آغاز کرده است.
ادامه مطلب
سعید محمدی کاوند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در نهایت، داده‌ها و روندهای جاری نشان می‌دهند که آمریکا دیگر قادر به حفظ سلطه مطلق جهانی نیست و برای جلوگیری از انزوای ژئوپولیتیکی بیشتر، باید مدل‌های سنتی همکاری و ائتلاف‌سازی را بازتعریف کند.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در عرصه بین‌المللی، آمریکا تلاش می‌کند حمله خود را توجیه کند و با اعمال تحریم‌ها ایران را منزوی کند، اتحادیه اروپا بر حفظ برجام و میانجیگری برای کاهش تنش تأکید دارد، روسیه و چین با محکومیت شدید حمله از ایران در مجامع بین‌المللی حمایت می‌کنند و به دنبال کاهش نفوذ آمریکا در منطقه هستند، و کشورهای منطقه رویکردهای متفاوتی دارند، از حمایت عربستان سعودی و اسرائیل گرفته تا ایفای نقش میانجیگری توسط ترکیه.
ادامه مطلب
محسن شریف خدائی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:در سپتامبر ۲۰۲۵، نپال شاهد یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی خود پس از لغو سلطنت در سال ۲۰۰۸ بود. خیزش گسترده نسل جوان علیه فساد، خویشاوندسالاری و ناکارآمدی دولت، به استعفای نخست‌وزیر کی‌پی شرما اُلی انجامید و ارتش را به صحنه داخلی کشاند. این رخداد که با عنوان "انقلاب نسل زد" شناخته می‌شود، نه‌تنها ساختار قدرت داخلی را دگرگون کرد، بلکه موازنه منطقه‌ای میان هند، چین و آمریکا را نیز تحت تأثیر قرار داد. اما آیا این تحول را می‌توان یک انقلاب واقعی دانست؟ یا صرفاً یک خیزش اعتراضی گذرا در عصر دیجیتال بود؟
ادامه مطلب
سفر دوم و «بی‌سابقه» دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به بریتانیا در حالی انجام شد که خیابان‌های لندن صحنه اعتراضات گسترده علیه او بود. با این حال، در پس این اعتراض‌ها، اهداف عمیق‌تری نهفته بود که نه‌تنها بر روابط اقتصادی دو کشور، بلکه بر مناسبات سیاسی و حتی موقعیت بین‌المللی بریتانیا و آمریکا اثرگذار است. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، این سفر را «تاریخی» توصیف کرد، زیرا امید داشت با استفاده از این فرصت سه پرونده کلیدی را پیش ببرد: تکمیل توافق‌های تجاری ناقص با آمریکا، کاهش یا لغو تعرفه‌های سنگین بر فولاد و آلومینیوم، و در نهایت، ترمیم روابط سیاسی و دیپلماتیک دو کشور پس از مجموعه‌ای از بحران‌ها.
ادامه مطلب
سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: افرادی هستند که پندار، گفتار و رفتار آن‌ها در روابط بین‌الملل، تولیدکننده خشونت است. بی‌تردید ترامپ یکی از آن‌هاست. علیرغم علاقه و تمایل شخصی او به شناخته شدن به رئیس‌جمهور صلح، ترکیب شخصیت و نگرش او، به شدت یافتن خشونت‌ها در روابط بین‌المللی منجر شده است.
ادامه مطلب
با گذشت بیش از ۲۲ ماه از جنگ ویرانگر در غزه و افزایش فشار افکار عمومی اروپا برای توقف خشونت‌ها، اتحادیه اروپا در موقعیتی دوگانه و متناقض قرار گرفته است. از یک سو، تظاهرات گسترده در شهرهای اروپایی و موج فزاینده انتقادات از تداوم حمایت‌های غرب از اسرائیل، رهبران اتحادیه را وادار کرده تا حداقل در سطح نمادین اقداماتی علیه تل‌آویو انجام دهند. از سوی دیگر، روابط استراتژیک، امنیتی و دیپلماتیک اروپا با اسرائیل، مانعی بزرگ بر سر راه هرگونه تغییر واقعی در سیاست‌های این اتحادیه محسوب می‌شود.
ادامه مطلب
تحولات اخیر در شرق آسیا نشان می‌دهد که معادلات سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک در این منطقه وارد مرحله‌ای شکننده و حساس شده است. برگزاری رزمایش مشترک آمریکا، کره‌جنوبی و ژاپن تحت عنوان «لبه آزادی» که با هدف تقویت همکاری‌های نظامی سه‌جانبه در دریا، هوا و فضای سایبری طراحی شده، با واکنش تند کره‌شمالی مواجه شده است. این رزمایش، به‌ویژه در بحبوحه تنش‌های فزاینده با پیونگ‌یانگ و همزمان با تمرکز آمریکا بر مهار قدرت‌گیری چین، نشانه‌ای آشکار از شکل‌گیری یک محور امنیتی جدید در منطقه تلقی می‌شود.
ادامه مطلب
در میانه بن‌بست دیپلماتیک و تداوم فشارهای غرب علیه ایران و در شرایطی که کمتر از دو هفته تا بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران باقی مانده، بار دیگر بحث میانجیگری کشورهای ثالث در پرونده هسته‌ای ایران به صدر اخبار باز گشته است.
ادامه مطلب
در هفته‌های اخیر، دولت ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ با ادعای مبارزه با قاچاق مواد مخدر، سلسله اقداماتی نظامی و امنیتی علیه ونزوئلا انجام داده که به‌سرعت تنش میان دو کشور را به اوج رسانده است. نقطه عطف این تحولات، حمله مستقیم کشتی جنگی آمریکا به یک قایق ماهیگیری ونزوئلایی بود؛ حادثه‌ای که ونزوئلا آن را «تهاجمی غیرقانونی و خصمانه» خواند. بر اساس بیانیه رسمی کاراکاس، کشتی جنگی آمریکایی «جیسون دانهام» مجهز به موشک‌های کروز و تفنگداران آموزش‌دیده، روز جمعه به قایق «کارمن روزا» حمله کرد، ۱۸ سرباز خود را به آن سوار نمود و هشت ساعت مانع فعالیت صیادان بی‌دفاع شد.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: دولت‌های عرب خاورمیانه و خاصه حوزه جنوبی خلیج فارس لازم است از خود بپرسند که اگر قرار نیست واشنگتن به رغم حضور گسترده نظامی در منطقه در بزنگاه‌های امنیتی نخواهد آنان را یاری کند، پس فایده اتحاد با آن چیست؟ مشکل اما شعاع دایره شجاعت دولت‌های عربی و کشورهای اسلامی است.
ادامه مطلب
محسن شریف خدائی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فعال‌سازی اسنپ بک در چنین شرایطی، آزمونی واقعی برای استقلال راهبردی اروپا است. اگر اروپا بخواهد جایگاه خود را در نظم جهانی حفظ کند، باید از دنباله‌روی بی‌چون‌وچرا از واشنگتن فاصله بگیرد و به نقش متوازن، مستقل و میانجی‌گرانه خود بازگردد. در غیر این صورت، نه‌تنها اعتبار دیپلماتیک خود را از دست خواهد داد، بلکه در بحران‌هایی که مستقیماً به امنیت و اقتصاد آن مربوط می‌شود، همچنان بازیگری درجه دوم باقی خواهد ماند. پرونده ایران، فرصتی استثنایی برای بازتعریف این نقش است—فرصتی که اگر با نگاه صرفاً امنیتی و واکنشی به کمک‌های پهپادی ایران تحلیل شود، ممکن است اروپا را از مسیر عقلانیت دیپلماتیک دور کند و به تله‌ای بی‌بازگشت در سیاست خارجی بدل شود.
ادامه مطلب
به نتیجه رسیدن این درگیری که بیش از ۳۰ سال ادامه داشته و مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است، فرصتی را برای ایالات متحده فراهم می‌کند تا حضور خود را در این منطقه تقویت کند، به ویژه با توجه به مشغولیت روسیه به جنگ با اوکراین که هیچ نشانه‌ای از پایان یافتن آن به زودی دیده نمی‌شود، و مشغولیت ایران به جنگ با اسرائیل و پیچیدگی‌های مسئله هسته‌ای که می‌تواند به درگیری مجدد منجر شود.
ادامه مطلب
محکومیت ژایر بولسونارو، رئیس‌جمهور سابق برزیل به اتهام تلاش برای کودتا پس از شکست در انتخابات ۲۰۲۲، نه تنها رخدادی بی‌سابقه در تاریخ این کشور است، بلکه نقطه عطفی در سیاست معاصر آمریکای لاتین محسوب می‌شود. اکثریت قضات دیوان عالی برزیل در حالی این حکم را صادر کردند که بولسونارو از ابتدا تمامی اتهامات را رد کرده و خود را قربانی «شکار جادوگران سیاسی» خوانده است. با این حال، مستندات ارائه‌شده از سوی دادستانی، او را رهبر اصلی یک سازمان جنایی معرفی کرد که هدف آن ماندن در قدرت به هر قیمت بود.
ادامه مطلب
تصویب قطعنامه پیشنهادی فرانسه و عربستان سعودی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ۱۴۲ رأی موافق، تنها ۱۰ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع را می‌توان نقطه عطفی در مناقشه دیرینه فلسطین و اسرائیل دانست. این رأی‌گیری نه‌تنها به‌طور نمادین حمایت گسترده جامعه بین‌المللی از راه‌حل دو دولتی را به نمایش گذاشت، بلکه در عمل نشان داد که اظهارات صریح بنیامین نتانیاهو مبنی بر «عدم تشکیل کشور فلسطین» با مخالفت آشکار جهانی روبه‌رو شده است.
ادامه مطلب
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هرچند به احتمال زیاد دونالد ترامپ به واسطه شخصیت خودشیفته‌اش حاضر به اعتراف به این مسأله و تغییر اساسی در سیاست خارجی آمریکا نخواهد شد، اما چنانکه وی از حوادث ۹ سپتامبر درس نگیرد و همچنان بر رویکردهای یکجانبه و سیاست خارجی قلدرمأبانه خویش اصرار ورزد، اعتبار و جایگاه آمریکا در سطح جهانی بیش از پیش تضعیف خواهد شد.
ادامه مطلب
تنها یک گلوله کافی بود تا سکوت محوطه دانشگاه یوتا به فریاد و آشوب بدل شود؛ شلیکی که زندگی یکی از پرشورترین چهره‌های جمهوری‌خواه را برای همیشه خاموش کرد. چارلی کرک، رهبر ۳۱ ساله سازمان «ترنینگ پوینت» و از چهره‌های بانفوذ جریان محافظه‌کار، روز چهارشنبه در برابر چشمان هزاران دانشجوی وحشت‌زده بر زمین افتاد. این حادثه در میانه یک نشست دانشجویی در ایالت یوتا رخ داد؛ جایی که کرک در حال پاسخ به پرسشی درباره بحران تیراندازی‌های جمعی بود و ناگهان گلوله‌ای از بالای یکی از ساختمان‌ها به سوی او شلیک شد. فرماندار ایالت بلافاصله این حمله را «تروریسم سیاسی» خواند؛ رخدادی تکان‌دهنده که موجی از محکومیت و نگرانی را در سراسر آمریکا برانگیخت و سایه خشونت سیاسی را سنگین‌تر از همیشه بر سر این کشور انداخت.
ادامه مطلب
به‌رغم لحن نسبتا مثبت گروسی و امضای توافق چارچوبی تهران-آژانس، شکاف میان ایران و غرب همچنان پابرجاست. بیانیه چهار جانبه (آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا) نشان می‌دهد که توافق جدید قادر به توقف مکانیسم اسنپ‌بک یا بازگشت قطعنامه‌ها نیست و فشارهای سیاسی و زیاده‌خواهانه غرب می‌تواند اعتبار این توافق را به خطر اندازد.
ادامه مطلب
دونالد ترامپ با امضای فرمانی اجرایی، مجوز استفاده دوباره از نام «وزارت جنگ» به جای «وزارت دفاع» را صادر کرد. این اقدام به‌ظاهر نمادین، در واقع ریشه در تاریخ آمریکا دارد؛ چرا که تا پیش از سال ۱۹۴۹، وزارت دفاع با همین عنوان شناخته می‌شد. اما امروز، این تغییر معنای فراتر از یک بازگشت تاریخی دارد و نشانه‌ای از نگاه جدید ترامپ به قدرت نظامی و سیاست خارجی ایالات متحده است.
ادامه مطلب
تنش‌های فزاینده میان ایالات متحده و ونزوئلا در سال‌های اخیر و مشخصا یک چند هفته گذشته، اکنون با ظهور فناوری پهپادی در آمریکای لاتین وارد مرحله تازه‌ای شده است. استقرار ناوهای آمریکایی در سواحل کارائیب، اتهامات مکرر واشنگتن علیه کاراکاس و توسعه توانمندی‌های دفاعی ونزوئلا، معادله‌ای پیچیده از قدرت، بازدارندگی و رقابت ژئوپلیتیک را رقم زده است. در حالی که دولت نیکولاس مادورو بر حق حاکمیتی خود برای دفاع از مرزها و منابع طبیعی تأکید دارد، ایالات متحده این تحولات را تهدیدی برای امنیت منطقه‌ای و حتی فراتر از آن می‌داند.
ادامه مطلب
تحولات اخیر لبنان بار دیگر این کشور بحران‌زده را در کانون مناقشات منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داده است. بعد ازحملات مکرر اسرائیل و روی کار آمدن دولت جوزف عون (رئیس جمهور) و نواف سلام (نخست وزیر) در لبنان، فشارهای ایالات متحده، برخی کشورهای عربی بر بیروت برای خلع سلاح حزب‌الله در حالی افزایش یافته که این گروه طی دهه‌های گذشته به‌عنوان بخشی از معادله امنیتی و سیاسی لبنان شناخته شده و در معادلات بازدارندگی برابر تجاوزات خارجی نقش ایفا کرده است.
ادامه مطلب
بهاءالدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امروز دیگر کمتر آدم غربی، مخصوصا اروپایی است که نداند سناریوی واقعی این فرآیندهای مخرب و پشت پرده را چه کسانی می‌نویسند و اجرا می‌کنند. فقط با شناخت دقیق، گلوبالی و تاریخمند تحولات مخاطره آمیز جدید است که افکار جهانی نسبت به عاملان این فرآیندها، شناخت صحیح پیدا می کنند.
ادامه مطلب
با وجود فضای پر از تردید فعلی، برخی تحلیلگران معتقدند همچنان امکان احیای مذاکرات وجود دارد، به‌ویژه اگر آمریکا در مواضع خود تجدیدنظر کند و به‌جای طرح خواسته‌های غیرواقع‌بینانه، به دنبال یک توافق برد-برد باشد. ایران نیز بارها نشان داده که در صورت احترام به منافع ملی و امنیتی‌اش، آمادگی دارد راه‌حل‌های دیپلماتیک را بررسی کند.
ادامه مطلب
پرونده هسته‌ای ایران و بحث بر سر مکانیسم «اسنپ‌بک» یا بازگشت خودکار تحریم‌ها، بار دیگر به نقطه‌ای رسیده که منازعات دیپلماتیک قدرت‌های جهانی را تشدید کرده است. در شرایطی که سه کشور اروپایی به همراه آمریکا بر حفظ فشار حداکثری علیه تهران تاکید دارند، روسیه و چین با ارائه قطعنامه‌ای جدید سعی دارند معادله قدرت را تغییر دهند. خبرنگار وال‌استریت ژورنال از توزیع پیش‌نویس تازه قطعنامه‌ای از سوی روسیه خبر داده که در ظاهر اندکی به مواضع غرب نزدیک‌تر است، اما ابهامات متعددی درباره فعال‌سازی مکانیسم تحریم‌ها و مطالبات از ایران در آن باقی مانده است.
ادامه مطلب
در آستانه رزمایش بزرگ چین، تحلیل‌های نظامی نشان‌دهنده خیز خاموش نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق PLAN)) برای گسترش توان خود است. چین با سرمایه‌گذاری کلان در صنعت کشتی‌سازی و تولید سریع‌تر کشتی‌های جنگی، در حال تغییر موازنه قدرت دریایی در برابر ایالات متحده است. به ادعای بی بی سی، این کشور با بیش از ۳۷۰ کشتی جنگی، بزرگ‌ترین ناوگان دریایی جهان را در اختیار دارد و با سرعتی بی‌سابقه به توسعه زیردریایی‌های اتمی، ناوهای هواپیمابر و تسلیحات پیشرفته مانند موشک‌های مافوق صوت و شهپادها می‌پردازد.
ادامه مطلب
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هدف ترامپ از اجارهٔ کریدور زنگزور برای یک قرن از آذربایجان و ارمنستان، ادامهٔ استرتژی بزرگ آمریکا برای جلوگیری از موفقیت راه ابریشم نوین چین بوده که برای جلوگیری از موفقیت آن در مسیر پاکستان نیز به روی کار آوردن طالبان در افغانستان اقدام کرد.
ادامه مطلب
پس از سلسله نشست‌هایی که امیدها برای پایان جنگ اوکراین را زنده کرده بود؛ از دیدار ترامپ و پوتین در نشست آلاسکا تا رایزنی‌های رهبران اروپا در واشنگتن اکنون نشانه‌ها آشکارا حاکی از آن است که روند صلح به بن‌بست رسیده است. در حالی که فشارهای اقتصادی و تحریم‌های غرب نتوانسته کرملین را به عقب‌نشینی وادار کند، کاخ سفید به‌ویژه تحت رهبری ترامپ بیش از پیش به ابزار تهدید هسته‌ای تکیه می‌کند؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد تنها گزینه باقی‌مانده برای تغییر معادلات باشد.
ادامه مطلب
اکنون معادلات هسته ای پیش رو پیچیده‌تر از هر زمان دیگری شده است؛ زیرا ایران باید ضمن حفظ خطوط قرمز، تعادل میان همکاری محدود با آژانس و مقابله با فشارها را برقرار کند. حضور فعال گروسی در رایزنی‌های اروپایی و تاکید بر شفافیت ایران، در کنار تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در آستانه نشست فصلی جدید شورای حکام، می‌تواند تهران را در موقعیتی قرار دهد که مدیریت آن نیازمند دیپلماسی هوشمندانه، حفظ حقوق و آماده‌سازی پاسخ‌های حقوقی دقیق است. مقامات ایران هشدار داده‌اند که هر گونه اقدام گزینشی علیه کشور، نه تنها صلح و امنیت منطقه و بین‌الملل را تهدید می‌کند، بلکه اعتبار توافقات بین‌المللی و شورای امنیت را نیز زیر سوال می‌برد.
ادامه مطلب
واکنش سیدکمال خرازی نشان می‌دهد که ایران هر گونه تغییر در معادلات قفقاز جنوبی را جدی می‌گیرد و آمادگی دارد با ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک از منافع خود محافظت کند. توافق سه‌جانبه واشنگتن، آذربایجان و ارمنستان، در حالی که می‌تواند مسیرهای جدید اقتصادی و ترانزیتی باز کند، در عین حال حساسیت تهران نسبت به تغییر نفوذ بازیگران خارجی را افزایش داده است. به عبارت دیگر، پیام ایران روشن است؛ تغییرات ژئوپلیتیک و زمینی در همسایگی شمال غربی بدون در نظر گرفتن مصالح تهران، می‌تواند واکنش‌های جدی و همه‌جانبه را به همراه داشته باشد. این موضع، هم هشدار به طرف‌های قرارداد و هم تاکید بر جایگاه ایران به عنوان بازیگر کلیدی منطقه‌ای است.
ادامه مطلب