جنگ ترس جدید
کیومرث اشتری در یادداشتی می نویسد: تحلیل پاسخ موشکی ایران به اسرائیل از منظر «تئوری ترس و تصمیم» آموزنده است. «گذر از آستانه ترس» مهمترین جنبه مواجهه ایران و اسرائیل بود.
ادامه مطلبکیومرث اشتری در یادداشتی می نویسد: تحلیل پاسخ موشکی ایران به اسرائیل از منظر «تئوری ترس و تصمیم» آموزنده است. «گذر از آستانه ترس» مهمترین جنبه مواجهه ایران و اسرائیل بود.
ادامه مطلبدر حالی رژیم صهیونیستی در باتلاق جنایت بیسابقه نوار غزه دست و پا میزند که با نزدیک شدن به اعیاد یهودی، احتمالا بحران جدید امنیتی در سرزمینهای اشغالی و مشخصاً بیت المقدس به وجود خواهد آمد. ضرب آهنگ تحولات شان میدهد که تندروهای صهیونیست به دنبال تغییر معنادار وضعیت مسجد الاقصی هستند که بدون شک با واکنش مسلمان و گروههای فلسطینی همراه خواهد شد. در همین باره و برای اولین بار طرح تغییر وضعیت موجود در مسجدالاقصی در دستورکار وزارت امنیت تحت رهبری «ایتامار بن گویر» قرار گرفت. آنطور که رسانه های عبری گفته اند، طرح بن گویر شامل ادعای «برابری» بین مسلمانان و شهرک نشینان در اقامه نماز در داخل مسجد به صورت رسمی و قانونی است.
ادامه مطلبمحمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر چند مقامات کشورمان پیش از این حمله اعلام کرده بودند در صورت عملیات تلافی جویانه رژیم اسرائیل به خاک ایران، سریع و سخت به آن پاسخ خواهند داد؛ اما حمله اسرائیل (البته اگر حمله نهایی همین باشد) به حدی کم اثر بود که به نظر نمی رسد جمهوری اسلامی ایران قصد پاسخگویی به آن را داشته باشد. با این وجود رسیدن اوضاع منطقه به این شرایط و قرار گرفتن در لبه مرز جنگ منطقه ای حاوی برخی درس ها و نکات است که باید به آنها توجه کرد.
ادامه مطلبرحمن قهرمانپور می گوید: درست است که کمتر به موضوع بازدارندگی منطقهای حمله هفته گذشته مستقیم ایران به اسرائیل در حوزه همسایگان اشاره شده است، اما از آن طرف باید به این نکته هم اشاره کرد که بازدارندگی مفهومی نیست که بتوان آن را در یک ساحت یا بُعد دید؛ چون بازدارندگی مفهوم تکبُعدی نیست. بنابراین بازدارندگی الزاما و تنها با اعمال قدرت نظامی و دفاعی یا توان موشکی و پهپادی اتفاق نمیافتد.
ادامه مطلبمحمدجواد جمالینوبندگانی می گوید: موضوع تغییر دکترین هستهای ایران صرفا به رژیم اسرائیل محدود نمیشود. موضوع فراتر از این است. ما باید به یک نقطه بازدارندگی برسیم که نه اسرائیل؛ بلکه هیچ بازیگر منطقهای و فرامنطقه جرئت و جسارت تجاوز به کشور ما را نداشته باشد. ضمنا فراموش نکنیم که حتی در شرایط کنونی که جمهوری اسلامی ایران بهدنبال تغییر دکترین هستهای و ساخت سلاح هستهای نیست، ثابت کرده که توان و پتانسیل موازنه قدرت با اسرائیل را دارد که تنها بازیگر دارای توان هستهای نظامی در منطقه خاورمیانه است
ادامه مطلببامداد دیروز شنبه برای عراقی ها با حمله ای به پایگاه کالسو آغاز شد؛ پایگاهی مشترک میان ارتش عراق، حشد الشعبی و پلیس فدرال این کشور. الحشد الشعبی هم طی بیانیه ای، انفجار در زاغه سلاحهای سنگین خود را تایید کرد. مهند العنزی، رئیس کمیته امنیتی استان بابل عراق هم در گفتوگو با شبکه قطری الجزیره به تشریح ابعاد این حمله پرداخت و به گفته او، »حمله مذکور یک حمله موشکی بوده است، نه حمله پهپادی یا حمله با جنگنده، چون برداشت اولیه این است حملات به پایگاه کالسو با توجه به اندازه دهانههایی که ایجاد کردهاند، ناشی از سقوط موشکهای هواپیماهای نظامی و نه هواپیماهای بدون سرنشین؛» در حالی که العنزی اطلاعات منتشر شده قبلی مبنی بر شهادت یکی از نیروهای الحشد الشعبی را تایید نکرد، اما تاکید کرد که تعداد مجروحان بین ۱۲ تا ۱۳ نفر در میان نیروهای مسلح، الحشد الشعبی و تعدادی از غیرنظامیان است که همه مجروحان به طور جزئی مجروح شدهاند و در وضعیت خوبی هستند. این مقام عراقی خاطرنشان کرد که پس از اطفای حریق و تخلیه مجروحان، وضعیت در پایگاه به حالت عادی بازگشت.
ادامه مطلبتقریبا در هشت ماهی که از آغاز عملیات طوفان الاقصی و جنگ حماس و اسرائیل میگذرد، بسیاری از موضوعات کلان سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی به حاشیه رفته است. یکی از این موضوعات به پرونده فعالیتهای هستهای و آینده برجام بازمیگردد. اگرچه در این مدت شاهد برگزاری دو نشست فصلی شورای حکام بودیم، اما مشخصا دولت بایدن در این دو نشست سعی بر آن داشت که از بغرنجترکردن پرونده هستهای ایران و به دنبال آن واداشتن تهران به اقدامات و تصمیمات جدیتر جلوگیری کند؛ چراکه بحران هستهای به موازات تداوم جنگ در غزه بههیچوجه سناریوی ایدئال واشنگتن نبوده و نخواهد بود. از اینرو سعی شد هم در گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دبیرکل این نهاد (آژانس) و هم در روند برگزاری نشست فصلی شورای حکام، عملا از تنشزایی در قالب صدور قطعنامه یا ارجاع پرونده به شورای امنیت خودداری شود. هرچند در این مدت رافائل گروسی به دفعات ناخشنودی و همچنین نگرانی خود را از به حاشیه رفتن اختلافهای آژانس و تهران به دلیل تحولات ناشی از جنگ حماس و اسرائیل ابراز کرده است.
ادامه مطلبهمانطور که از قبل هم قابل پیشبینی بود و مقامات آمریکایی هم اعلام کرده بودند، ایالات متحده قطعنامه عضویت دائم فلسطین در سازمان ملل را وتو کرد؛ اقدامی مسجل، اما پرحاشیه برای جو بایدن که خود را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میبیند. در گزارشهای پیشین «ایران» به این نکته اشاره شده بود که تداوم حمایتهای سیاسی، دیپلماتیک، نظامی، اقتصادی و تجاری آمریکایی ها از اشغالگران آثار مخربی را برای رئیس جمهور آمریکا به دنبال داشته است تا جایی که آمارها از احتمال شکست او خبر میدهند. با این وجود دولت بایدن تصمیم گرفت کماکان به سیاست خود مانند هفت ماه گذشته برای حمایت از رژیم صهیونیستی ادامه دهد.
ادامه مطلبدر شرایطی که موضوع واکنش احتمالی و حمله متقابل اسرائیل به ایران و سناریوهای مختلف آن، نُقل محافل کارشناسی و رسانهای بود، صبح دیروز (جمعه) پدافند هوایی کشور حمله چند ریزپرنده در آسمان اصفهان را خنثی کرد. در همان دقایق اولیه این حمله عنوان شده بود که اهدافی در پایگاههای شکاری اصفهان و تبریز مد نظر بودهاند، اما ایسنا میگوید که اخبار غیررسمی در رابطه با حمله موشکی یا پهپادی، تأیید نمیشود. شبکه خبری المیادین هم به نقل از منابع ایرانی تصریح کرد که هیچ تهاجم خارجی علیه ایران صورت نگرفته است.
ادامه مطلبعباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: سیاست ما در برابر تجاوز مجدد اسرائیل باید خویشتنداری و احاله آن به موقعیتهای دیگر و پاسخهای غیرمستقیم باشد. ما باید فضا را سرد کنیم. گرم نکنیم. گرم کردن فضا عین خواسته اسرائیل است.
ادامه مطلببشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر میرسد که آخرین تلاشهای اسراییل برای نگاه داشتن بی قید و شرط غرب در کنار خود بی نتیجه خواهد ماند و دنیا آنقدر چالش جدید برای تمدن غربی به ارمغان آورده است که دیگر مثل مسأله اسراییل، نخستین اولویت غرب نخواهد بود.
ادامه مطلبهرچه از زمان پاسخ ایران به اسرائیل میگذرد، به موازات گستردهشدن مواضع مقامات تلآویو، رسانههای غربی هم گمانهزنیهای متعددی را درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل مطرح کردهاند. این گمانهزنیها طیفی از سناریوهای مختلف از حمله مستقیم به خاک ایران تا جنگ سایبری را شامل میشود.
ادامه مطلبدر این افکارسنجی که توسط دانشگاه عبری اورشلیم انجام گرفت، از پاسخگویان پرسیده شد که آیا به نظر آنها، اسرائیل باید به حمله شنبه شب ایران پاسخ دهد؟ ۵۲ درصد گفتند که بهتر است واکنشی نشان داده نشود تا دور کنونی نزاع خاتمه یابد. در عوض ۴۸ درصد پاسخ دادند که اسرائیل باید پاسخ دهد، حتی اگر به معنی گسترش نزاع کنونی باشد.
ادامه مطلبرضا مقاتلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدام استراتژیک ایران در عدم شتابزدگی در اتخاذ تصمیماتش را می توان از دیدگاه عقلانیت و از منظر منافع ملی شایسته ی حمایت جمعی دانست و بر تلاش ها برای عدم قرار گرفتن در زمین و طراحی شطرنجی اسرائیل و کابینه ی جنگ طلب نتانیاهو مراقبت جدی کرد.
ادامه مطلبزینب السادات پورعلوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران باید با نگاه چند بعدی، نگاه کلان به شرایط بین المللی، شرایط داخلی کشور، منافع اقتصادی، منافع راهبردی، اصول استراتژیک خود را در ضربه زدن به دشمن از طریق پدافند استراتژیک اعمال کند.
ادامه مطلببا تداوم و تشدید اعتراضات هر روزه مردم آمریکا در این کشور که اکنون کار به درگیری با پلیس و نیروهای امنیتی کشیده و مردم برای نشان دادن اعتراض و انتقاد خود از حمایت ایالات متحده و دولت جو بایدن برای کشتار و جنایت صهیونیستها در باریکه غزه دست به راهبندان و توقیف پلها و معابر عمومی میزنند، اکنون سوال کلیدی که محل توجه رسانهها و ناظران قرار گرفته، این است که تداوم این شرایط چه تاثیری بر انتخابات میگذارد؟ آیا این اعتراضات میتواند به شکست جو بایدن در انتخابات منتهی شود؟ تا به اینجای کار که جو بایدن با فشار اعضای حزبش برای تغییر سیاست آمریکا در قبال کشتار رژیم صهیونیستی و فاجعه انسانی فزاینده در نوار غزه، در بحبوحه هشدارهای دموکراتها مبنی بر اینکه شیوه برخورد او با ادامه جنگ بر شانس او برای دور دوم ریاست جمهوری تأثیر میگذارد، روبه رو است.
ادامه مطلبنعمت الله ایزدی می گوید: برآیند تلاشهای کشورهای منطقه در نهایت نتیجه و تابعی از تلاش کشورهای ابرقدرت و مشخصا روسیه و آمریکاست. اگر واقعا آمریکا، روسیه، آلمان، فرانسه، انگلستان و چین نتوانند از ظرفیت خود برای کنترل تنش در منطقه استفاده کنند بعید است که کشورهای منطقهای حتی کشورهایی مانند ترکیه، عربستان، مصر و قطر بتوانند کاری ملموسی در جهت کنترل تنش انجام دهند و اینجاست که من معتقدم حتی اگر بنا به سؤال قبلی شما، روسیه واقعا به دنبال تداوم جنگ در منطقه خاورمیانه با هدف انحراف افکار عمومی از جنگ اوکراین و صرف بخشی از توان نظامی و تسلیحاتی غرب در منطقه ماست، باید در نظر گرفت که در نهایت هم روسیه هم ضرر خواهد کرد.
ادامه مطلبصادق زیباکلام می گوید:برای بی بی نفس انجام این حمله از طرف جمهوری اسلامی ایران ملاک عمل است. همین که جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار به اسرائیل حمله کرد و این میزان از موشک کروز، بالستیک، موشک زمین به زمین و پهپاد را به سرائیل شلیک کرد، کفایت میکند که اسرائیل و نتانیاهو بهانهای برای پاسخ مستقیم و واکنش متقابلی به ایران پیدا کنند و حمله به خاک ما را کلید بزنند؛ اما سؤال اینجاست که اگر در یک سناریوی بدبینانه واقعا اسرائیل به خاک ایران حمله کرد و آنگونه که عنوان داشتند، برخی از پایگاهها و تأسیسات ما را هم هدف قرار دادند، آن وقت دوباره توپ در زمین ایران میافتد و آنگونه که مقامات گفتهاند و هشدار دادهاند، پاسخ شدیدتری خواهند داد و این بسیار خطرناک است و این همان چیزی است که من ماهها پیش درباره آن هشدار دادهام و عنوان کردم ایران هر طور که شده، نباید در این دام بیفتد. فعلا آتش این جنگ محدود است؛
ادامه مطلبیوسف مولایی می گوید که چون شورای امنیت بدون صدور قطعنامه و حتی بیانیهای برای محکومیت حمله ایران به کار خود پایان داده است، از یک سو میتواند دست اسرائیل را برای حمله متقابل علیه ایران را ببندد. چرا که پشتوانه و چراغ سبز شورای امنیت را ندارد، اما مولایی همزمان اذعان داد که قوانین و حقوق بینالملل مُصرح توسط کشورها رعایت نمیشوند، به خصوص اسرائیل که سابقه طولانی در نادیده گرفتن قوانین و حقوق بینالملل دارد. از این حیث وی هشدار میدهد که تلآویو با برخورداری از حمایت سیاسی قدرتهای بینالمللی به راحتی میتواند این حق را برای خود متصور شوند که از توسل به زور با هر شدتی بهره ببرد. در نتیجه به گفته این حقوقدان، «اسرائیل شاید بدون توجه به آنکه شورای امنیت چه نگاهی دارد مستقیماً دست به اقداماتی بزند».
ادامه مطلبعلی مطهری می گوید: چون اگر بنیامین نتانیاهو حمله متقابلی به ایران داشته باشد تنها به گرفتاری و بحرانهای فعلی خود اضافه کرده است. در حال حاضر اسرائیل و نتانیاهو با مشکلات بسیار زیادی دست به گریبان است. به همین دلیل من تصور میکنم که نتانیاهو مجبور است از کنار آن بگذرد و پاسخی به ایران ندهد. به هر حال اسرائیل دو هفته پیش با حمله به سفارت ایران در دمشق یک اشتباه جدی مرتکب شد و بایستی تاوان آن را میداد؛ اکنون هم که ایران این حمله را انجام داده است، من بعید میدانم که نتانیاهو بخواهد موضوع را بیش از این ادامه بدهد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تهران به ویژه پس از جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به این سو به شدت مراقب سیاستی بوده که دولت «بنیامین نتانیاهو» خواستار آن است؛ اینکه دامنه جنگ، از غزه تا خلیج فارس گسترش یافته و بهاین ترتیب صحنه به جنگ «اسرائیل_ایران» تغییر وضعیت دهد. خویشتنداری تهران در برابر رویکرد زیرکانه تلآویو، اما به معنای آن نبوده و نیست که ارتدوکسهای اسرائیلی قوانین بازی را با اقدامهای خرابکارانه _ تروریستی تغییر دهند؛ درحالی که تهران هیچ پاسخی در اینباره ندهد.
ادامه مطلبمرتضی موسوی خلخالی با تاکید بر این نکته می گوید که اسرائیل تنها بازیگر خاورمیانه دارای قدرت اتمی است و متذکر میشود که، «اگر سلسله کنشها و واکنشها و حملات و ضدحملات بین تهران و تلآویو ادامه پیدا کند تا نقطهای که اسرائیل موجودیت خود را در خطر ببیند، برای استفاده از تمام قدرت خود درنگ نخواهد کرد». به همین دلیل دیپلماته پیشین کشورمان دامن زدن به شرایط کنونی را و به تبعش احتمال وقوع یک جنگ منطقهای با اسرائیل را به هیچ وجه به نفع خاورمیانه نمیداند، چرا که امنیت و حتی موجودیت کل غرب آسیا به شکل جدی تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.
ادامه مطلبگرچه اسرائیل به سختی به حماس آسیب زده اما نتوانسته شرایط مناسبی را برای یک دولت جدید در غزه فراهم کند، کاری که پیشنیاز جلوگیری از توانمندی دوباره حماس در بلندمدت است. همچنین با وجود فشار واشنگتن، به نظر میرسد که اسرائیل بر رویکرد کوتاهمدت کنونی خود پافشاری دارد و می خواهد عملیات بزرگی را در شهر رفح برنامهریزی کند، اقدامی که تنها موفقیتهای نظامی اندک همراه با تشدید بحران انسانی غزه را با خود دارد، ضمن آنکه به وجهه جهانی اسرائیل نیز بیش از پیش آسیب خواهد زد.
ادامه مطلببه موازات خودنمایی این سؤال که آیا نتانیاهو پس از حمله ایران به دنبال پاسخ متقابل به تهران و وقوع جنگ گسترده در منطقه خاورمیانه خواهد بود، این پرسش هم حائز اهمیت است که جو بایدن قادر به کنترل بیبی و جلوگیری از حمله احتمالی تلآویو به خاک ایران خواهد بود یا خیر؟
ادامه مطلبسیدمحمد حسینی در یادداشتی می نویسد:: حملات ایران به اسرائیل ماهیتی بازدارنده داشت. در ادبیات کلاسیک روابط بینالملل هدف از بازدارندگی جلوگیری از اجرائیکردن و عملیاتیکردن تصمیمات نظامی از سوی طرف مقابل است. راهبرد بازدارندگی نه برای جنگیدن؛ بلکه برای جلوگیری از جنگ و حفظ صلح است تا طرف مقابل متقاعد شود در میان راههای موجود جنگ دارای کمترین اثر و بیشترین هزینه است.بنابراین به تعبیر کالینز بازدارندگی از نظر فیزیکی، دفاعی از طرف مقابل نمیکند؛ بلکه از نظر روانی مانع از تجاوز میشود.
ادامه مطلبفارغ از نکاتی که می توان در تبیین ویژگیها و نیز برتریهای پاسخ ایران به اسرائیل مطرح کرد، بررسی تأثیرات و تبعات بعدی این حمله نیز در بحثهای کارشناسی وجود داشت. همچنانی که اشاره شد پس از حمله بامداد یکشنبه ایران به اسرائیل اکنون کلیدیترین سؤال این است که تلآویو چه واکنشی از خود نشان خواهد داد و آیا نتانیاهو دست به اقدام و حمله متقابل خواهد زد یا خیر؟ این سؤالی است که محسن فایضی در گفتوگو با «شرق»، «بر این باور است که، نه میتوان به شکل قاطعانه گفت اسرائیل حمله متقابلی را در دستور کار قرار خواهد داد و نه صددرصد میتوان عنوان داشت که اسرائیل از حمله به ایران صرفنظر خواهد کرد».
ادامه مطلبسرانجام پس از ۱۳ روز انتظار، تهران حمله تروریستی اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را پاسخ داد. در دقایق اولیه بامداد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیهای اعلام کرد که در واکنش به جنایتهای متعدد اسرائیل از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و شهادت جمعی از فرماندهان و مستشاران نظامی کشورمان در سوریه، نیروی هوافضای سپاه اهداف معینی در داخل سرزمینهای اشغالی دهها فروند موشک و پهپاد شلیک کرد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که روسیه ترجیح می دهد توجه غرب از اوکراین منحرف شود، درگیری مستقیم اسرائیل و ایران آسیب پذیری های آن را در خاورمیانه آشکار می کند.
ادامه مطلبامید محسنی در یادداشتی می نویسد: اصلی در سیاست وجود دارد که میگوید هیچ تضمینی نیست یک استراتژی بسیار منطقی وبینقص به نتایج مطلوب برسد. روشنتر اینکه حتی اگر مواضع اولیه ابران در قبال حمله اسرائیل را منطقی بدانیم و آنچه که تریبونداران جمهوری اسلامی از آن به عنوان پرهیز از شتابزدگی یاد کردند را یک استراتژی مهم در سیاست خارجی بدانیم، دوام و استمرار آن مورد تردید است.
ادامه مطلبعملکرد انصارالله یمن طی ماههای گذشته در حمایت از ساکنان غزه عملاً معادلات را در تنگه باب المندب، دریای سرخ و خلیج عدن به نفع محور مقاومت تغییر داده است. شاید کمتر کارشناس، تحلیلگر و استراتژیستی پیش بینی میکرد که انصارالله توان ایجاد موازنه تهدید، موازنه وحشت و موازنه قوا را با رژیم صهیونیستی و همزمان با آن، کشورهای غربی در این منطقه داشته باشد.
ادامه مطلب