با بی‌میلی امریکا، اروپا باید به فکر تامین امنیت خود باشد

نویسنده: مایکل فرُمن (Michael Froman) 

دیپلماسی ایرانی: امروز، در کنار جنگ روسیه و اوکراین، شکافی عمیق میان ایالات متحده آمریکا و متحدان اروپایی‌اش در حال شکل‌گیری است. دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده تمایلی به ادامه نقش‌آفرینی فعال در این جنگ ندارد و آن را مسئله‌ای عمدتاً اروپایی می‌داند و تلاش دارد آن را به هر قیمتی شده، حتی به ضرر منافع اوکراین و اروپا به پایان برساند و بارها تهدید کرده است که اگر نتواند به پرونده اوکراین فیصله دهد از آن کناره‌گیری خواهد کرد.

ترامپ در دیدار با صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، با تمثیلی کودکانه به جنگ اوکراین اشاره کرد و گفت که گاهی بهتر است طرفین درگیر را برای مدتی رها کرد تا خود به نتیجه برسند. این بی‌اعتنایی در سطح اجرایی نیز دیده می‌شود: پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا در نشست دفاعی اوکراین شرکت نکرد و فناوری‌های ضد پهپاد نیز به خاورمیانه منتقل شده‌اند. در حالی که بنا بود این فناوری‌ها در اختیار اوکراین در جنگ این کشور با روسیه قرار بگیرد.

این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به بمباران‌های گسترده علیه اوکراین ادامه می‌دهد، و در مقابل، کی‌یف نیز با عملیات پهپادی «تار عنکبوت» حملاتی در عمق خاک روسیه انجام داده است. اتفاقاتی که خلاف آن چیزی است که ترامپ در دیدار با صدر اعظم آلمان گفت: رهایشان کنید تا خودشان به نتیجه برسند!

حمایت های امریکا از اروپا به ویژه اتحادیه اروپا نیز به شدت کاهش یافته است. اروپا در واکنش به کاهش حمایت‌های آمریکا، تلاش می‌کند توان دفاعی خود را افزایش دهد، هر چند به نظر می‌رسد ناتوان‌تر از آن است که بتواند حداقل در کوتاه‌مدت توانایی دفاعی خود را تقویت کند. از سوی دیگر کشورهای خط مقدم از جمله فنلاند و آلمان تدابیری برای افزایش آمادگی نظامی اتخاذ کرده‌اند.

در اینجا تحلیل‌های متفاوت است و هر کس از دریچه خاص خود به این وضعیت می‌نگیرد. استیون راکول سستانوویچ که در دولت امریکا سابقه همکاری داشته و مقامی در اختیار داشته است، و نویسنده‌ای برجسته در روابط بین‌الملل محسوب می‌شود و کرسی استادی کاترین و شلبی کالوم دیویس در دانشکده امور بین‌الملل دانشگاه کلمبیا را در اختیار دارد، تحلیل می‌کند که با توجه به شرایط موجود و رفتارهای دوگانه‌ای که دولت ترامپ از خود نشان می‌دهد، ممکن است ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه که به دقت تحولات جاری در منطقه را رصد می‌کند و زیر و بم اتفاقات اروپا و امریکا را زیر نظر دارد، متناسب با این تحولات، هم‌زمان مسیرهای تشدید و کاهش تنش را دنبال کند، از جمله به زیرساخت‌های اوکراین حمله کند یا ناتو را مورد تهدید قرار دهد یا درصدد برآید که به مولداوی نیرو اعزام کند. در عین حال بگوید که حاضر است با طرف‌های غربی مذاکره کند و به تفاهم برسد.

در مقابل دکتر چارلز ای. کوپچان، عضو ارشد و مدیر مطالعات اروپایی در شورای روابط خارجی و همچنین استاد امور بین‌الملل دانشکده خدمات خارجی و دپارتمان حکومتداری دانشگاه جورج تاون، به مذاکرات صلح اوکراین و روسیه با میانجی‌گری امریکا و ترکیه در استانبول ترکیه اشاره می‌کند و می‌گوید که مذاکرات صلح در ترکیه بی‌نتیجه بوده و پوتین همچنان به دنبال اهداف حداکثری خود است. حتی ترامپ نیز از عدم صداقت پوتین در حال ناامیدی است.

این در حالی است که هم ترامپ و هم سناتورهای امریکایی از هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات به تشدید و گسترش دادن تحریم های روسیه تهدید کرده اند. اما با وجود حمایت گسترده کنگره از لایحه تحریم روسیه، احتمال اجرای آن ضعیف است چون می‌تواند اقتصاد جهانی را نابود کند. سستانوویچ پیشنهاد می‌دهد که تحریم‌های هدفمندتر نظیر توقیف دارایی‌های بانک مرکزی روسیه یا فشار بر خریداران چینی و هندی نفت روسیه شاید بتواند مؤثرتر از تحریم‌های فراگیر باشد. چنین کاری فقط می‌تواند اقتصاد روسیه را هدف قرار دهد و به اقتصاد غرب و اقتصاد جهانی آسیب نرساند. او تاکید می‌کند که هم‌زمان با انجام این کار امریکا و اروپا باید حمایت تسلیحاتی از اوکراین را بیشتر کنند تا روسیه وادار شود دست از امتیازگیری حداکثری بردارد و به مصالحه تن دهد.

اینکوپچن نیز معتقد است که حمایت تسلیحاتی امریکا از اوکراین نباید متوقف شود. اتفاقی که به نظر می رسد در ماه‌های اخیر رخ داده است و روند کمک‌رسانی تسلیحاتی به اوکراین برای ایستادگی در برابر روسیه را کاهش داده است. اینکوچین هشدار می‌دهد که قطع کمک نظامی آمریکا به اوکراین می‌تواند تأثیر مخربی داشته باشد. امریکا به صرف هزینه‌های بیشتر برای اوکراین مایل نیست و در این باره اروپا می‌تواند وارد عمل شود. در حال حاضر اتحادیه اروپا در حال بررسی خرید تسلیحات آمریکایی و افزایش تولید داخلی خود برای جبران این خلأ است.

از سوی دیگر کشورهای اروپایی خود را برای رویارویی و ایستادگی بیشتر در برابر روسیه آماده می‌کنند. فنلاند با افزایش سن خدمت سربازان ذخیره و آماده‌سازی ساختارهای مرزی، برای مواجهه با تهدیدات روسیه آماده می‌شود. آلمان نیز با لغو محدودیت‌های بدهی، هزینه‌های نظامی خود را افزایش داده است.

در حوزه فناوری نظامی، جنگ اوکراین میدانی برای آزمون سامانه‌های بی‌سرنشین بوده است. حملهٔ پهپادی اخیر اوکراین به عنوان «پرل هاربر روسیه» توصیف شده و ضعف‌های اساسی در پایگاه‌های هوایی جهان را نمایان ساخته است. 

منبع: شورای روابط خارجی (CFR)/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱