
حفاظت از فرایند مذاکره
عباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: اکنون، مراقبت از نفسِ مذاکره به اندازه محتوای مذاکره دارای اهمیت است. باید رفتار بازیگرانی که مخالف توافق هستند زیر ذرهبین فعالان سیاسی و در ایران و جهان قرار گیرد.
ادامه مطلبعباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: اکنون، مراقبت از نفسِ مذاکره به اندازه محتوای مذاکره دارای اهمیت است. باید رفتار بازیگرانی که مخالف توافق هستند زیر ذرهبین فعالان سیاسی و در ایران و جهان قرار گیرد.
ادامه مطلبکامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در منطقهای که هر تحول دیپلماتیک، پیامدهایی چندوجهی به دنبال دارد، کشور های منطقه چگونه به این مذاکرات مینگرند؟ از بغداد تا باکو، از کابل تا دوحه، کشورهای همسایه در حال ارزیابی فرصتها و تهدیدهای یک توافق احتمالی هستند. این یادداشت، با نگاهی جامع به کشور های منطقه، آثار بالقوه مذاکرات تهران – واشینگتن را در بستر تحولات پرشتاب سال ۲۰۲۵ تحلیل میکند.
ادامه مطلببا روی کار آمدن دونالد ترامپ برای دومین دوره ریاستجمهوری، چشمانداز سیاست خارجی ایالات متحده در قبال ایران بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است. در حالی که دولت اول ترامپ به دلیل خروج از توافق هستهای (برجام) و اعمال سیاست "فشار حداکثری" شناخته شده بود، شرایط کنونی - از جمله تحولات ژئوپلیتیکی، تغییرات داخلی در ایران، و پویاییهای منطقهای - ممکن است زمینه را برای رویکردی متفاوت فراهم کند. این تحلیل استدلال میکند که، برخلاف انتظارات، احتمال بهبود روابط ایالات متحده و ایران در دوره دوم ترامپ وجود دارد، مشروط بر اینکه هر دو طرف از فرصتهای دیپلماتیک استفاده کنند و موانع داخلی و منطقهای را مدیریت کنند.
ادامه مطلب. بر اساس گزارشها، فضای مذاکرات «نسبتاً مثبت» بوده و پیشرفتهایی در زمینه اصول و اهداف توافق احتمالی حاصل شده است. با این حال، انتظارات برای نتایج فوری یا خارقالعاده پایین است، زیرا اختلافات کلیدی همچنان پابرجاست.
ادامه مطلبمذاکرات پاریس در حالی برگزار شد که تنشها در اوکراین همچنان ادامه دارد و مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا و ایران در مسقط، عمان، وارد مرحله حساسی شده است. منابع آگاه به وال استریت ژورنال گفتند که این نشست با هدف ایجاد اجماع میان متحدان غربی درباره مسیر پیشرو در هر دو موضوع برگزار شد.
ادامه مطلبسیعد هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر چه، مناطق مختلف شرق و غرب اروپا نیز از روند مناسبات خاص و تعاملات کشورهای قدرتمند مرکزی و پیرامونی در روابط بینالملل متاثر است و چه در وضعیت موجود و یا در صورت بروز هرگونه اتفاق جدید و یا رخداد غیر مترقبه، می توان انتظار برخوردهای متفاوت از سوی کشورهای این منطقه با مواضع جمهوری اسلامی ایران را متصور بود، ولیکن کلیت ماجرا از چهار حالت: توافق جامع، توافق موقت، عدم توافق و یا توافق بینابینی (مرحله ای) خارج نیست که هر یک از موارد مذکور، معطوف به نتایج و اقدامات خاص خود خواهد بود.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: آیا قاره پیر به رهبری تروئیکای "بریتانیایی_فرانسوی و آلمانی" انفعال را پیشه کرده است؟ یا زیرکانه و با حفظ ملاحظات انتقادیاش به سیاستهای متکبرانه «دونالد ترامپ» در این هنگام سیاست "بنشین و ببین" را بر هرنوع واکنش فوری ترجیح میدهد؟
ادامه مطلبوی در پاسخ به پرسشی درباره فشارهایی که از جانب رژیم صهیونیستی به استیو ویتکاف، مذاکره کننده امریکایی طرف ایران وارد می کند و حتی گمانه زنی هایی درباره کنار گذاشتن او مطرح شده است، گفت: «آنچه در امریکا می گذارد به ما مربوط نیست آنچه مربوط است این است که ما مسیر خود را تعیین کرده ایم و مصمیم با حسن نیت به نفع منافع ملت ایران گام برداریم و مذاکره کنیم. متاسفانه جریانی ضد دیپلماسی و جنگ طلب وجود دارد که با هر گونه گفت وگو و دیپلماسی مخالف است، در راس این جریان رژیم صهیونیستی ایستاده که به دنبال قانون شکنی و هرج و مرج و جنگ طلبی است. مواجه با این وضعیت به اراده و مسئولیت پذیری طرف هایی که مسئول و متولی روند مذاکرات است. تا آنجا که به ما مربوط می شود ما بی توجه به این اتفاقات به مسیر خود ادامه می دهیم.»
ادامه مطلبکارشناسان معتقدند که مذاکرات مسقط میتواند زمینهساز توافقی موقت باشد، اما دستیابی به یک توافق جامع مشابه برجام در کوتاهمدت بعید است.
ادامه مطلبرضا معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سابقه نقض توافقات توسط آمریکا، بهویژه خروج یکجانبه از برجام در ۲۰۱۸، سایهای سنگین بر این مذاکرات انداخته است. این یادداشت با تحلیل مستند و عمیق، نشان میدهد که چگونه بدعهدیهای آمریکا، ایران را به مقاومتی استراتژیک واداشته و چرا این بازی دیپلماتیک، که نه به جنگ میانجامد و نه به صلح کامل، همچنان ادامه دارد.
ادامه مطلبسید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آغاز مذاکرات غیرمستقیم با اصلی ترین حریف و هماورد محیط بین المللی یعنی آمریکا، بر اساس اصول سهگانه عزت، حکمت و مصلحت یک دریافت و تشخیص هوشمندانه با هدف دور ساختن تهدیدها و آزمون مجدد مسیر دیپلماسی برای تامین منافع خود است که البته دشواریها و ناهمواری های بسیاری بههمراه دارد.
ادامه مطلبصادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماس ایرانی می نویسد: اگرچه ایران و آمریکا بارها مذاکرات پنهان و آشکار داشته اند اما فضای حاکم بر مذاکرات نشان از آن دارد که جنس مذاکرات امروز نه مدیریت بحران بلکه از جنس مدیریت حل بحران است.
ادامه مطلبزینب السادات رفیعی پور علوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رسیدن به نتیجه مثبت در مذاکرات به گونه ایست که هر دو طرف از نتیجه مثبت مذاکرات سود برده و احساس ارزشمندی داشته باشند. در بازی برد – برد، برای دو طرف، علاوه بر اینکه مذاکره به رضایت دو طرف منجر می شود شروعی برای تعاملات آینده در جهت پیشبرد منافع اقتصادی و سیاسی در راستای امنیت و صلح جهانی است.
ادامه مطلبآنچه پیش رو دارید توسد موسسه میدل ایست اینستیتیوت تهیه شده و توسط وبسایت دیپلماسی ایرانی ترجمه و در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. انتشار این پرونده به معنای تایید آن توسط دیپلماسی ایرانی نیست و صرفا برای آگاهی خوانندگان محترم دیپلماسی ایرانی منتشر شده است.
ادامه مطلبپیمان صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هرچند این مذاکرات بهصورت غیرمستقیم بوده است، اما منابع نزدیک به دو طرف، از پیشرفت نسبی و احتمال تداوم آن خبر دادهاند. در این میان، سوال اصلی آن است که آیا آمریکا بهدنبال حلوفصل واقعی اختلافات است یا آنکه همچنان رویکرد مهار و کنترل جمهوری اسلامی را از مسیر گفتوگو دنبال میکند؟
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرمایهگذاری در زیرساختهای فناوری، تقویت شرکتهای دانش بنیان، افزایش بودجه پژوهشی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، مشارکت با بخش خصوصی و همکاری با شرکتهای معتبر بینالمللی می تواند مقدمات این امر را فراهم کند. هر چند همه این موارد مستلزم بازگشت آرامش به فضای سیاست خارجی کشور، رفع تحریمها و عادی شدن روابط سیاسی – اقتصادی ایران با جهان است؛ امری که مجدداً اهمیت به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای جاری و روایت سازی های دیپلماتیک مؤثر کشورمان در این اثنا را نشان می دهد.
ادامه مطلبفاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده پرونده هستهای بیش از آنکه به مذاکرات فنی وابسته باشد، به تحولات داخلی و تغییر موازنه قوا میان جناحهای حکومتی بستگی دارد. برجام نشان داد که دیپلماسی ایران در عین انعطافپذیری محدود، ظرفیتهایی برای تعامل سازنده دارد، اما این ظرفیتها همواره تحت تأثیر ملاحظات امنیتی و رقابتهای جناحی قرار میگیرند.
ادامه مطلبسید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عمان، با سابقهای درخشان در میانجیگری، بار دیگر بستری برای گفتوگو فراهم کرده است. اما آیا این مذاکرات به گشایشی تاریخی منجر خواهد شد یا در سایه بیاعتمادی و فشار حداکثری به بنبست میرسد؟
ادامه مطلبآرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مجاهدین خلق با استفاده از منابع مالی (که منشأ آن مشخص نیست)، توانستهاند چهرههایی مثل رودی جولیانی یا جان بولتون ، مایک پمپئو، کیت کلاگ و... را به نشستهای خود بکشانند. این نشاندهنده ضعفی در سیستم سیاسی آمریکاست که فراتر از موضوع مجاهدین، باید مورد توجه قرار گیرد.
ادامه مطلبتشدید فشارها و تهدیدهای امریکا و اسرائیل علیه ایران موجب مطرح شدن این دو پرسش شده است که آیا مداخله نظامی علیه ایران صورت خواهد گرفت و آیا ایران دکترین نظامی خود را تغییر خواهد داد؟
ادامه مطلبایالات متحده و شرکای خاورمیانهای آن باید با انجام اقداماتی که امروز بر اقتصاد سیاسی ایران تأثیر میگذارد، به دنبال شکلدهی به گذار آینده ایران باشند، بهویژه با توجه به اینکه برخی از این کشورهای خلیجفارس شرکای تجاری مهم با ایران هستند.
ادامه مطلبگزارشها از مذاکرات اخیر ایران و امریکا در مسقط حاکی از پیشرفتهایی فراتر از انتظارات واشینگتن است؛ پیشرفتی که احتمال دستیابی به توافقی جدید در خصوص پرونده هستهای ایران را تقویت کرده اما با این حال، این مسیر با تهدیدهایی از سوی بازیگران خارجی، بهویژه اسرائیل، روبهرو است که ممکن است روند گفتوگوها را با اختلال مواجه کند.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: اگر سه روز اول این هفته را روزهایی تاریخی، دستکم در حوزه سیاست خارجی کشور به شمار آوریم، خطا نکردهایم. در نخستین روز این هفته تماسی علنی و دوجانبه بین نمایندگان عالیرتبه ایران و آمریکا انجام شد.
ادامه مطلبروح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترامپ برای دستیابی به یک توافق حدمیانه راه خیلی آسانی را در پیش ندارد و باید به متقاعدسازی مخالفین قادر باشد. در این مسیر اقداماتی مثل کمک های نظامی به عربستان و اسرائیل، کمک به توسعه برنامه هسته ای عربستان و نهایی کردن طرح عادیسازی روابط اسرائیل با عربستان، می تواند به عنوان مشوق هایی از سوی دولت ترامپ برای نیل به اهداف خود در توافق با ایران مورد استفاده قرار گیرد اما آیا چنین رویکردی قادر خواهد بود مخالفین توافق با ایران را وادار به کوتاه آمدن کند؟
ادامه مطلبعابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گمانهزنیها درباره بازگشت به نوعی توافق موقت با مختصات مشابه توافق ژنو، بار دیگر برجسته شده است. توافقی که بهجای حلوفصل بنیادین اختلافات، نقشی آرامبخش در مدیریت بحران ایفا میکرد.
ادامه مطلببا وجود اینکه عراق یک قدرت اصلی در زمینه انرژی محسوب میشود، در زمینه گاز و برق به خودکفایی نرسیده است و این مسأله موجب شده برای جبران کمبود به ایران رو بیاورد. بغداد بیش از یک دهه از معافیت تحریمهای ایران از جمله در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ، بهرهمند شد.
ادامه مطلبوی در پاسخ به پرسش دیپلماسی ایرانی درباره استقبال کشورهای عربی از انجام دور اول مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان گفت: «ما از رویکرد مثبت و سازنده همه همسایگان، نه فقط در این تحول بلکه در همه تحولاتی که طی چند ماه اخیر اتفاق افتاده است استقبال می کنیم. ما ثابت کردیم که منطقه برای ما اهمیت دارد. امنیت منطقه برای ما اهمیت دارد و آن را امنیت خود می دانیم و این مساله را به همه کشورهای منطقه و همسایگانمان نشان داده ایم. طی شش ماه گذشته تحولات بسیار خوبی در روابط ما با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اتفاق افتاده که البته ادامه سیاست همسایگی دولت شهید رئیسی بوده است. درباره این موضوع خاص که در عمان انجام شد، طی تماس هایی که آقای عراقچی با همتایانشان داشتند آنها را در جریان این گفت وگوها قرار دادند؛ ازجله با مصر، قطر، امارات و کویت نمونه های مشخص این تماس هستند و ما این روند را ادامه خواهیم داد.»
ادامه مطلبکیومرث اشتریان در یادداشتی می نویسد: اگر مذاکرهکنندگان گروه خاصی را در داخل نمایندگی نکنند، احتمال موفقیتشان بیشتر است. اما اگر موفقیت آنان به حساب گروه یا جناح خاصی برود، احتمال کارشکنیها فراوان است. بازی قدرت داخلی سایه سنگینی بر مذاکرات دارد.
ادامه مطلبمحسن عسگریان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در فرآیندهای دیپلماتیک پیچیده، بهویژه در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، مدیریت انتظارات افکار عمومی و پرهیز از برساخت فضای غیرواقعی از نتایج احتمالی مذاکرات، اهمیتی بنیادین دارد. این یادداشت تحلیلی بهصورت اجمالی با بهرهگیری از مفاهیم نظریههای نوواقعگرایی، سازهانگاری و بازی دوسطحی پاتنام، به بررسی ضرورت بازنگری در راهبرد دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی در مواجهه با تاکتیکهای غافلگیرکننده طرف آمریکایی، بهویژه در تجربه تعامل با دولت ترامپ، میپردازد. همچنین پیامدهای اجتماعی و اقتصادی «رویاپردازی دیپلماتیک» در نمونهی برجام مورد تحلیل قرار گرفته است. در پایان، بر ضرورت اتخاذ رویکردی واقعگرایانه و تقویت گفتمان کارشناسی در سطح افکار عمومی تأکید میشود.
ادامه مطلبوحید نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بالطبع این یادداشت منتقدان زیادی خواهد داشت؛ عده ای آن را بلندپروازانه خواهند دانست؛ عده ای آن را بر خلاف ماهیت انقلابی جمهوری اسلامی میدانند و عده دیگری احتمالاً «غیرعملی»؛ نگارنده از هویت متصلب و نهادینه شده در سیاست خارجی ایران و نیازمندی رویکرد «بزرگ در برابر بزرگ» به چرخش استراتژیک در سیاست خارجی واقف است؛ دشواری چنین چرخشی و ملاحظات فکری تصمیم سازان بر این قلم پوشیده نیست؛ با این حال، تاریخ روابط بینالملل نشان داده نام نیکوی سیاستمداران در وفاداری به منافع و امنیت ملّی است و توجه به این امر، می تواند جسارت لازم را برای اتخاذ رویکرد بزرگ در برابر بزرگ هموار سازد.
ادامه مطلب