نگرانی از یک معامله پشت پرده

دیپلماسی ایرانی: گزارش‌های موسسه خاورمیانه (Middle East Institute) وجئوپلتیکال مانیتور Geopolitical) Monitor) تأکید دارند که سیاست خارجی ترامپ از دیپلماسی بلندمدت به سمت معامله‌محوری و نتایج کوتاه‌مدت حرکت کرده است. او به دنبال جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان از کشورهای خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی است و در ازای آن امتیازاتی مانند توافق‌های نظامی یا فناوری ارائه می‌دهد.

فارن افرز (Foreign Affairs) و بریکینگ دیفنس (Breaking Defense) گزارش می‌دهند که ترامپ با استقرار نظامی در منطقه و حملات علیه حوثی‌ها در یمن رویکرد "فشار حداکثری" را علیه ایران ادامه می‌دهد. با این حال، او مذاکرات هسته‌ای با ایران را نیز دنبال می‌کند و هدفش خلع کامل برنامه هسته‌ای ایران است.

ترامپ همچنین به دنبال گسترش توافق‌های ابراهیم، به‌ویژه با جلب عربستان به عادی‌سازی روابط با اسرائیل، است. اما این هدف با چالش‌هایی مانند جنگ غزه و مخالفت افکار عمومی عرب مواجه است.

ترامپ همچنین به دنبال کاهش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه و تشویق متحدان منطقه‌ای به ایفای نقش بیشتر در امنیت است، در حالی که تمرکز خود را بر مسائل اقتصادی و داخلی حفظ می‌کند.

اگرچه سیاست خارجی ترامپ فاقد استراتژی منسجم است و بیشتر بر فرصت‌طلبی و تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای متکی است، که می‌تواند به بی‌ثباتی در روابط با متحدان منجر شود. این راهبرد نشان‌دهنده ترکیبی از رویکردهای تهاجمی (علیه ایران و حوثی‌ها)، معامله‌محور (با کشورهای خلیج فارس)، و تلاش برای دستاوردهای دیپلماتیک (آتش‌بس غزه و توافق با ایران) است، اما عدم انسجام ممکن است اثربخشی آن را محدود کند.

تقسیم منافع راهبردی آمریکا و بریتانیا در خاورمیانه

منافع راهبردی آمریکا و بریتانیا در خاورمیانه تا حدی هم‌راستا اما با تفاوت‌هایی در اولویت‌ها و روش‌ها هستند. 

الف) منافع مشترک

موسسه خاورمیانه گزارش می‌دهد که هر دو کشور امریکا و بریتانیا به‌ویژه با توجه به فشارهای جهانی بر قیمت انرژی، به دنبال ثبات در بازارهای نفت و گاز خلیج فارس هستند. در عین حال بریتانیا، به عنوان یکی از موثرتین کشورها در حوزه انرژی جهانی، به شدت به واردات انرژی از منطقه وابسته است، و آمریکا نیز به دنبال کاهش قیمت‌های جهانی نفت برای مصرف‌کنندگان داخلی است.

درباره مقابله با ایران بنیاد هریتیج (The Heritage Foundation) اشاره می‌کند که هر دو کشور ایران را تهدیدی برای ثبات منطقه می‌دانند. آمریکا رویکرد تهاجمی‌تری با فشار نظامی و تحریم‌ها دارد، در حالی که بریتانیا بیشتر بر دیپلماسی و حفظ روابط تجاری با کشورهای خلیج فارس تمرکز دارد.

هر دو کشور از کشورهای شورای همکاری خلیج (GCC) حمایت می‌کنند. بریتانیا پایگاه‌های نظامی در بحرین و عمان دارد، و آمریکا پایگاه‌های کلیدی در قطر و امارات متحده عربی.

ب) تفاوت‌ها و تقسیم منافع

موسسه خاورمیانه گزارش می‌دهد که آمریکا تحت رهبری ترامپ بر جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان از کشورهای خلیج فارس تمرکز دارد، در حالی که بریتانیا به دنبال حفظ دسترسی به بازارهای منطقه‌ای و تقویت صادرات خود، به‌ویژه در بخش‌های دفاعی و فناوری، است.
بریتانیا رویکرد محتاط‌تری نسبت به درگیری‌های منطقه‌ای دارد و از تشدید تنش با ایران اجتناب می‌کند، در حالی که آمریکا تحت ترامپ سیاست‌های تهاجمی‌تری را دنبال می‌کند.

درباره آتش‌بس در غزه، الجزیره گزارش می‌دهد که بریتانیا نقش حاشیه‌ای‌تری در مذاکرات آتش‌بس غزه دارد و بیشتر از تلاش‌های قطر و مصر حمایت می‌کند، در حالی که آمریکا مستقیماً در مذاکرات دخالت دارد.

۳. نگاه اسرائیل به شرایط فعلی و تنظیم سیاست‌ها

بر اساس گزارش‌های موسسه میدل ایست، اسرائیل نسبت به سیاست‌های آمریکا در دوره دوم ترامپ نگرانی‌هایی دارد، اما همزمان فرصت‌هایی را نیز می‌بیند. عدم توجه به اسرائیل در سفر خاورمیانه‌ای ترامپ باعث نگرانی‌هایی در تل‌آویو شده است. برخی مقامات اسرائیلی، مانند گیورا آیلند، معتقدند که آمریکا ممکن است پشت سر اسرائیل و مخفیانه به‌ویژه در مورد ایران با کشورهای عربی معامله کند.

برخی اندیشکده‌های دیگر نیز اشاره کردند که اسرائیل با فشار فزاینده‌ای از سوی کشورهای عربی برای پذیرش راه‌حل دوکشوری و توقف عملیات نظامی در غزه مواجه است. این در حالی است که دولت نتانیاهو با این ایده مخالف است.

فارن افراز گزارش می دهد که اسرائیل از ضعف کنونی ایران (به دلیل تضعیف حماس و حزب‌الله) و حمایت نظامی آمریکا بهره می‌برد و به دنبال استفاده از این موقعیت برای فشار بیشتر بر ایران است.

اسرائیل به‌ویژه با توجه به فروش تسلیحات چندمیلیارد دلاری اخیر به دنبال حفظ حمایت نظامی و سیاسی آمریکاست. با این حال، اسرائیل نگران است که تمرکز ترامپ بر معامله با کشورهای عربی، جایگاه اسرائیل را تضعیف کند. 

دولت نتانیاهو به شدت با هرگونه تعهد به راه‌حل دوکشوری مخالف است و آن را "پاداش به تروریسم" می‌داند. این موضع مانع عادی‌سازی روابط با عربستان شده است. با این حال اسرائیل به دنبال حفظ و گسترش توافق‌های ابراهیم است، اما بدون امتیازدهی به فلسطینی‌ها، که این رویکرد با مقاومت کشورهای عربی مواجه شده است.

اسرائیل همچنین به دنبال استفاده از ضعف کنونی ایران و proxies آن (حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها) است و ممکن است حملات پیش‌دستانه علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را در نظر داشته باشد، به‌ویژه اگر مذاکرات آمریکا – ایران شکست بخورد./ هوش مصنوعی و سیاست خارجی