ناگهان سرخورده نشویم

توجه به چند نکته در قصه خرید سوخوهای روسی

۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۰:۰۰ کد : ۲۰۱۷۳۲۳ آسیا و آفریقا خاورمیانه انتخاب سردبیر
نویسنده خبر: سید علی موسوی خلخالی
علی موسوی خلخالی می نویسد: دریافت جنگنده های سوخو – ۳۵ یا هر نوع جنگنده یا سلاح دیگری از روسیه یا هر کشور دیگر، برای ایران بسیار مهم است؛ شاید به معنای قلب معادلات منطقه ای نباشد چرا که کشورهای رقیب ایران در منطقه همگی جنگنده ها و تسلیحات پیشرفته تر غربی در اختیار دارند و در حال دریافت مدل های به روز شده جدید هستند، اما دریافت همین جنگنده ها و تسلیحات هم می تواند به قدرتمندتر شدن ایران منجر شود و قدرتمندتر شدن ایران یعنی تاثیر بر معادلات منطقه ای حتی اگر به معنای قلب معادلات نباشد.
توجه به چند نکته در قصه خرید سوخوهای روسی

دیپلماسی ایرانی: بر خلاف نظر بسیاری از تحلیلگران، صاحب نظران و ناظران، نگارنده معتقد است که دریافت جنگنده های سوخو – 35 یا هر نوع جنگنده یا سلاح دیگری از روسیه یا هر کشور دیگر، برای ایران بسیار مهم است؛ شاید به معنای قلب معادلات منطقه ای نباشد چرا که کشورهای رقیب ایران در منطقه همگی جنگنده ها و تسلیحات پیشرفته تر غربی در اختیار دارند و در حال دریافت مدل های به روز شده جدید هستند، اما دریافت همین جنگنده ها و تسلیحات هم می تواند به قدرتمندتر شدن ایران منجر شود و قدرتمندتر شدن ایران یعنی تاثیر بر معادلات منطقه ای حتی اگر به معنای قلب معادلات نباشد. 

اینکه تسلیحات روسی را کوچک بشماریم مثل این است که بخواهیم هند را که از روسیه سلاح تهیه می کند و آن را تامین کننده اصلی تسلیحات خود می داند با پاکستان مقایسه کنیم که تسلیحات اصلی خود را از ایالات متحده وارد می کند. سلاح های روسیه همان قدر به ارتش هند توانایی داده که سلاح های امریکایی به پاکستان با این تفاوت که جغرافیا، منطقه، گستردگی و جمعیت هند در کنار دیگر توانایی های داخلی اش سبب شده است که با وجود سلاح های غربی نزد پاکستان، از آن قدرتمندتر باشد. 

سلاح های روسی اگر کارایی نداشتند کشورهای مختلف جهان از جمله کشورهای عربی که همه سلاح های خود را از کشورهای غربی، در راس آنها ایالات متحده، تامین می کنند برای خرید تسلیحات از روسیه صف نمی کشیدند. مصر، امارات متحده عربی و عراق در عین خرید تسلیحات کلان از غرب و امریکا به فکر خرید تسلیحات از جمله جنگنده از روسیه هم هستند. پس این طور نیست که تسلیحات روسی کارایی نداشته باشند یا نتوانند تاثیری بر قدرت کشورها بگذارند یا به اندازه تسلیحات غربی پیشرفته نباشند.

اما نکاتی هست که باید به آن توجه شود و با توجه به سابقه نه چندان درخشان روسیه در همکاری های نظامی با کشورمان، مورد توجه قرار بگیرند:

1- هر مدت به مدت گفته می شود جنگنده های پیشرفته و دیگر تسلیحات روسی در راه ایران هستند و این فصل یا آن فصل به دست ما می رسد، اما فصل ها می گذرند و خبری از این تسلیحات نمی شود. بنابراین ما هنوز دقیقا نمی دانیم چه وقت قرار است این تسلیحات به دست ما برسد. 

2- شاید هم هیچگاه این سلاح ها و جنگنده ها به ایران نرسند، روس ها صرفا وعده هایی بدهند و ایران را در موقعیتی قرار دهند تا امتیازات مورد نظر خود را کسب کنند و بعد خلف وعده کنند.

3- روس ها هیچگاه ایران را به چشم متحد ندیده اند، نشانه های آن بسیار است، اعتمادی هم در سطح یک کشور متحد به ایران ندارند، بنابراین هنوز معلوم نیست چه نوعی سلاحی را قرار است به ایران بدهند. آیا این سلاح ها و جنگنده ها همان ادواتی خواهند بود که سفارش داده ایم؟ 

4- با وجود آنکه هر از گاهی فردی یا نماینده ای چیزی درباره خرید این تسلیحات روسی می گوید اما هنوز هیچ مقامی رسمی خبر ورود این تسلیحات به ایران را نداده است. بنابراین هنوز نمی توانیم با اطمینان بگوییم که خریدهای جدید نظامی ای در راه ایران است. به ویژه منبع آنچه گفته می شود بیشتر در سطح رسانه های روسی است که جنبه رسمی ندارد و معلوم نیست چقدر مطابق با واقعیت باشد.

5- ما از روسیه سابقه خرید سامانه های اس – 300 را داشتیم که با تاخیر بسیار به دست ما رسید. روس ها بعد از اینکه اس – 300 را به ایران دادند، اس – 400 را به ترکیه و دیگر کشورها نیز فروختند، با این هدف که ضمن ایجاد توازن در روابط منطقه ای شان، دیگران از جمله غربی ها و امریکایی ها و رقبای منطقه ای ایران را از خود نرنجانده باشند یا موازنه را به ترتیبی تغییر نداده باشند که این گونه تعبیر شود روسیه در برابر دیگر کشورهای منطقه یا غرب در کنار ایران ایستاده است.

6- روس ها همواره ثابت کرده اند آن چیزی که بیش از همه برایشان اهمیت دارد، منافعشان است، آنها برای رسیدن به منافعشان از هیچ چیز حتی دست کشیدن از دوستانشان فروگذار نیستند. البته این هدفی است که اکثر کشورهای جهان دنبال می کنند و فقط مختص روسیه نیست و نباید بابت آن روس ها را سرزنش کرد. هنوز روشن نیست در فروش تسلیحات به ایران چه منفعتی برای روسیه قابل تصور است. یک نگاه می تواند تشدید حساسیت های کشورهای غربی نسبت به ایران باشد تا به این ترتیب ضمن افزایش فشارها به ایران، تهران هر چه بیشتر به دامن مسکو بیفتد و به آن وابسته شود و در مقابل حساسیت های غربی ها افزایش یابد. جنبه دیگر اینکه ایران به برگه معامله باارزش تری تبدیل شود تا بتوان آن را در هنگام معامله با غرب در زمان مناسب خرج کرد. شاید جنبه های دیگری هم باشند که برای ما معلوم نباشند.

7- نکته دیگر اینکه، روابط روسیه و اسرائیل به استثنای یک سال اخیری که جنگ اوکراین بر آن تاثیر گذاشته، دوستانه است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل دوستی نزدیکی با شخص رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین، دارد و بی شک این روابط دوستانه بر روابط مسکو با تهران تاثیر مستقیم می گذارد. بعید به نظر می رسد روسیه بدون ملاحظات اسرائیل به ارسال تسلیحات به ایران اقدام کند. همان طور که در سوریه، روسیه و اسرائیل با یکدیگر هماهنگی امنیتی داشتند و اسرائیلی ها در برابر چشمان نیروهای روسیه، نیروهای ایرانی و متحدان ایران را بمباران می کردند، در اینجا نیز قطعا روس ها بدون هماهنگی با اسرائیل یا دست کم بدون برانگیختن حساسیت های آنها به فروش تسلیحات به ایران اقدام نخواهند کرد. 

8- در سال 2009 اسرائیل به روسیه فشار آورد تا از دادن جنگنده های میگ به سوریه به موجب قراردادی که میان دو کشور امضا شده بود، خودداری کند. در آن سال حتی شیمون پرز، رئیس وقت اسرائیل به مسکو سفر کرد تا جلوی این قرارداد را بگیرد (مشروح این گزارش را در اینجا می توانید بخوانید). در پی آن روسیه به اسرائیل اطمینان داد که جنگنده هایی که به سوریه خواهد داد کاربرد تهاجمی نخواهد داشت. به این ترتیب روسیه با وجود اینکه پول جنگنده ها را از سوریه گرفته بود، برخلاف قرارداد جنگنده هایی را به سوریه داد که قابلیت هایی که در قرارداد بر آنها تاکید شده بود، نداشتند. هیچ بعید نیست مشابه این رفتار را روس ها با ایران هم داشته باشند و سلاح و جنگنده هایی را بفرستند که مغایر با آن چیزی باشد که در قراردادشان با ایران منعقد کرده اند.

دریافت سلاح های روز و مدرن از هر جا که باشد به نفع کشور است. ما بیش از 44 سال است که از غرب تسلیحات وارد نکرده ایم، تنها منبع تامین نیازهای نظامی ما یا توانایی داخلی ما بوده یا کشورهایی نظیر روسیه و چین و کره شمالی. برای همین تامین نیازهای نظامی از هر جای ممکن به نفع کشور است، اما فراموش نکنیم انتظاراتمان از روسیه به اندازه ای بالا نباشد که در آخر سرخورده شویم و خود را بازیچه تصور کنیم. 
 

روزنامه نگار، مترجم و سردبیر دیپلماسی ایرانی.

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: خرید سلاح خرید سلاح از روسیه سوخو -35 جنگنده سوخو خرید سوخو از روسیه ایران و روسیه خرید تسلیحات خرید تسلیحات ایران از روسیه جنگنده های روسی تسلیحات روسی فروش تسلیحات روسیه به ایران مسکو تهران و مسکو ولادیمیر پوتین سلاح های روسیه اس 300 اس 400 تحویل اس 300 سامانه موشکی اس 300 سید علی موسوی خلخالی


( ۱۳۹ )

نظر شما :

محمد ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۱:۳۹
نکته شماره یک : تسلیحات غربی خریداری شده توسط اعراب ، از جنگنده هایی که بر فرض محال روسیه به ایران بفروشد برتر است ، بزرگترین تضمین این ادعا برتری هوایی و دریایی ایران در جنگ تحمیلی عراق بود که شاهد بودیم ترکیب جنگنده های امریکایی و البته خلبانان آموزش دیده در امریکا چطور نیروی هوایی عراق را زمینگیر کردند . آن تجربه به ما می گوید که محصولات امریکا برتر از روسیه است . همانطور که در جنگ مغلوبه اوکراین هم می بینیم که هواپیماهای روس نمی توانند برتری محسوسی در این جنگ داشته باشند. ادعای فروش تسلیحات به ایران ، فقط برای بازار گرمی و همچنین گرفتن امتیاز از اسرائیل و ترکیه است .
محمد غیر غربزده ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۳:۱۳
پیش فرض این مقاله آن است که مسئولان رده بالای امنیتی و نظامی آنچه نویسنده بیان کرده است را در نظر نداشته اند، در حالی که این پیش غلط است. همچنین چند گزاره غلط در این مقاله که سعی شده بی طرفانه نشان داده شود وجود دارد، اول اینکه روس ها برای توازن قوا سیستم پدافندی اس 400 را به ترکیه نفروختند، همچنانکه آمریکایی ها اگر این فروش را به نیت توازن قوا می دانستند این قدر در مقابل آن موضع نمی گرفتند و باعث نمی شدند به انبار ذخیره ترک ها برود. دوم اینکه اگر روس ها به دنبال فروش ایران بودند و بر فرض قبول کنیم که جمهوری اسلامی ابران به عنوان یک کل سیاسی موجودی منفعل و احمق و بی تدبیر باشد، در ماجرای اوکراین ایران را می فروختند در حالی که این کار را نکردند، علاوه بر اینکه ایران به عنوان کل سیاسی موجودی مستقل است و تحت نفوذ هیچکس نیست.
ناشناس ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۴:۵۶
با سلاح خریدن ، قوی می شوی اما قدرتمند خیر . قبل از انقلاب دو ابرقدرت شرق و غرب ، دو کشور ثروتمند نفت خیز را تا بن دندان مسلح کرده بودند ( با هماهنگی دقیق مسکو و واشنگتن ) برای جنگی که دیر یا زود کلیدش را می زدند هر چند با پیروزی انقلاب ، برنامه هایشان به هم ریخت و الا قصد داشتند تا جایی که جا دارد شیر این دو ماده گاو را بدوشند . در مورد سلاح هم هر دو طرف را به عمد ناقص مسلح کرده بودند . ایران را فقط در آسمان و عراق را فقط در زمین . تا جنگ برنامه ریزی شده هم طولانی شود و هم برنده ی نهایی نداشته باشد . ... در مورد تفاوت سطح فناوری ، قطعا غرب بالاتر است اما این سبب نمی شود در مواجهه بین دو سلاح همکلاس شرقی و غربی ، حتما طرف غربی را برنده بدانیم . هنوز سلاح های غربی به طور جدی در هیچ جنگ سنگینی آزموده نشده اند . آخرینش ویتنام بود که البته نتیجه اش را دیدیم . در مورد نظر یکی از خواننده های سایت در مورد برتری هوایی ایران بر عراق ، باید بگویم کا این برتری فقط در دو سال اول بود با توجه به همان نکته که گفتم مبنی بر ناقص تسلیح شدن هر دو کشور توسط شوروی و آمریکا و به مرور با آمدن میگهای جدید مانند میگ ۲۵ ، ایران برتری هواییش را از دست داد . هر چند تحریم از دست دادن برتری هوایی را به جلو انداخت .
مصطفی ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۵:۱۸
عالیه
غیب اله پورمهدی ازتهران ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۷:۱۰
سلام ، نظر نویسنده محترم درباره خرید تجهیزات مدرن جنگی از روسیه( ظاهراجنگنده سوخو_ ۳۵) کاملا مستدل و منطقی و متقن و عقلانی و بجا و هشداردهنده است برای همه کسانیکه دخیل و تصمیم گیرنده در باره این قرارداد هستندتا به دام و تله نیفتند و کلاه سرشان نرود.!!!
غیب اله پورمهدی از تهران ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۷:۱۲
سلام ، نظر نویسنده محترم درباره خرید تجهیزات مدرن جنگی از روسیه( ظاهراجنگنده سوخو_ ۳۵) کاملا مستدل و منطقی و متقن و عقلانی و بجا و هشداردهنده است برای همه کسانیکه دخیل و تصمیم گیرنده در باره این قرارداد هستندتا به دام و تله نیفتند و کلاه سرشان نرود.!!!
مهدی ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۷:۴۰
نکته ۳ شما یعنی اینکه روسیه ما را به چشم متحد نمیبیند درست است چون اکثر مسولین و دولت مردان ما تمایلات و تعلقات خود و خانواده هایشان اروپا و آمریکاست
سیدپیمان ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ | ۲۳:۳۶
در شاخص‌های قدرت ملی تعداد و کیفیت سلاح و نیروهای مسلح کمترین تاثیر نسبی را دارند دوم اینکه فناوری هوایی جنگنده‌های روسی حداقل ده سال از مشابه های آمریکایی و اروپایی برترند. اشاره به رادار هوایی زاسلون با ۴۰۰کیلومتر برد و قدرت مانور بی نهایت با سرعت صفر در تمامی جنگنده‌های روسی بالاتر از میگ۲۹ برنامه‌ای کبرا و کولبیت
کامبیز ۰۹ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۰:۵۲
تحلیل مناسبی است. منطبق بر مشاهدات پیشین
ابراهیم قدیمی ۰۹ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۷:۲۳
بدون انکه تخصصی در این زمینه داشته باشم فکر مییکنم اینده نیروی هوائی با بهپادهای با توانائی های مختلف است۔بهتر است همکاری خود با روسیه را در زمینه تولید وارتقای کیفیت بهپادی با تکنولوژی روسی وسیستم های ضد هوائی را جایگزین کنید۔روس ها در سیستم های بدون هدایت انسانی نسبت به رقبا پیش رفته ترند۔ سیستم های بدون سرنشین انها قبل از اپولوها برروی ماه نشست وخاک ماه را برزمین اورد۔اولین ایستگاه فضائی متعلق به انها است۔۔خلبان ونیروی انسانی واعتقاد به توان وکیفیت خود و ابزار در اختیار وشرایط روانی در زمان هدایت در نیروی هوائی نقشی بیشتر از هواپیما دارد۔یک خلبان ویتنام شمالی با یک میگ هفده اینگونه که بیان میشود بیش از بیست هواپیما را سرنگون کرده است۔مطمئنا خلبان مهمتر از هواپیما است۔در عملیات بهپادی هدایت کننده در منطقه امن وایمن است وتحت هیچ استرس وخطری نیست۔لذا نتیجه بهتر است۔
امیر در جواب ناشناس ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ | ۰۴:۰۳
«هنوز سلاح های غربی به طور جدی در هیچ جنگ سنگینی آزموده نشده اند» دوست گرامی اتفاقا کسانی که مسایل نظامی را دنبال میکنند مثال های زیادی بر رد این ادعا دارند. از جنگ ایران و عراق بگیر تا جنگ اول خلیج فارس جایی که تانک های ابرامز آمریکایی در مقابل گردان های تانکی روسی صف آرایی کردند و بدون هیچ تلفاتی همه شان را دود هوا کردند! تا همین جنگ اوکراین که ۱۸ عدد موشک انداز هیمارز آمریکایی کل ارتش روسیه این ابرقدرت پوشالی رو زمینگیر و شکست داد!
امیر ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ | ۰۴:۰۹
این ماجرای سوخوها هر چند سال یکبار مثل خرید اس ۴۰۰ از بایگانی خارج میشه و برای روحیه دادن به همفکران استفاده میشه! اگر همان ۲۰ سال پیش خریده بودیم شاید کمی تاثیر داشت اما حالا خدا میداند حتی اگر واقعی باشد چقدر تاثیر دارد. البته برای دوستانی که وسط این معامله بی فایده چند ده میلیون دلار توی جیب مبارکشان میرود و کسانی که از طرف همین دوستان اجیر شده اند تا مقالاتی در حمایت از این معامله پر منفعت منتشر بکنند حتما سود خوبی خواهد داشت!