تقابل ایران - اسرائیل و فرصتی برای آتشبس در منطقه
اگر جهانیان بر آن هستند تا با فاجعه اقتصادی و انسانی ناشی از یک جنگ منطقهای در خاورمیانه مقابله کنند، باید به سرعت دست به کار شده و یک صلح پایدار همهجانبه را در منطقه پایهریزی کنند.
ادامه مطلباگر جهانیان بر آن هستند تا با فاجعه اقتصادی و انسانی ناشی از یک جنگ منطقهای در خاورمیانه مقابله کنند، باید به سرعت دست به کار شده و یک صلح پایدار همهجانبه را در منطقه پایهریزی کنند.
ادامه مطلبهدف اصلی سفر اردوغان به عراق، چیدن معادلهای دو طرفه با متغیرهای امنیت و اقتصاد و ایجاد توازن ترکیب دو طرف معادله و شکل دادن به معادلهای به نام «امنیت در مقابل اقتصاد» بوده است تا این موضوع بتواند بر معادلات حاکم بر روابط آنها طی سالیان آینده حکمفرما باشد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: تحولات منطقه هر لحظه تصویری متناقض را نزد ناظران به نمایش میگذارد. اگر با قاطعیت گفته نشود که همه چیز در بن بست کامل فرو رفته، اما میشود گفت که خاورمیانه تا نقطه توافق فاصله بسیار و دور از دسترس دارد.
ادامه مطلببهتازگی نشریه فارنپالیسی در مقالهای با عنوان «چین واقعا تا چه حد بر ایران اهرم فشار دارد؟» نوشت که «حتی قبل از اینکه تهران صدها هواپیمای بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعدکردن تهران برای مهار اقدامات خود و گروههای مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند». ازاینرو به گفته نشریه مذکور، «حمله انتقامجویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است.
ادامه مطلبعلی اکبر فرازی می گوید: زمانی که تنشزدایی و اعتمادسازی توسط تهران انجام شد و ترتیبات منطقهای در سطح عملیاتی از جانب ایران به سمت کاهش تنش میل کرد، میتوان روندی را ترسیم کرد که یا خبری از ناتوی عربی یا ناتوی عربی - غربی یا ناتوی عربی – غربی - عبری و سامانه یکپارچه پدافند عربی نباشد یا ایران هم باید جزء ترتیبات قرار گیرد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: اهمیت اجلاس ریاض از آن روست که در شمار هزار شرکت کننده، دوازده رئیس دولت، و نیز وزیران امور خارجه ایالات متحده و تروئیکای اروپایی حضور دارند. مهمتر این که «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده بلافاصله پس از خروج از چین، راهی ریاض شد تا با مقامهای سعودی وارد گفتوگو شود. این گفتوگو پیش از سفر او به تلآویو است که قرار است آخرین رایزنیها درباره آتش بس در غزه و احتمال حمله اسرائیل به «رفح» و نیز خطر وقوع جنگ گسترده در جنوب لبنان انجام گیرد.
ادامه مطلببا وجود آنکه ۱۵ روز از پاسخ موشکی و پهپادی ۲۶ فروردینماه (۱۳ آوریل) ایران به اسرائیل که از آن به نام عملیات «وعده صادق» یاد میشود، گذشته اما همچنان این اتفاق از جنبههای متفاوتی قابل ارزیابی است که یکی از آنها ناظر به احتمال تقویت جبهه عربی برای توازن با ایران است. آنگونه که برخی باور دارند زمانی که ایران در یک واکنش غیرقابل پیشبینی به حمله اسرائیل به سفارتش در دمشق، بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به اسرائیل شلیک کرد، عملا یک پوستاندازی در توازنبخشی کشورهای عربی بین تهران و تلآویو شکل گرفته است.
ادامه مطلباستفان والت می نویسد: وقتی اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران حمله کرد واشنگتن حتی پلک هم نزد، در حالی که این کشور حمله اخیر اکوادور به سفارت مکزیک در کیتو را محکوم کرده بود.
ادامه مطلبرحمن قهرمانپور می گوید: درست است که کمتر به موضوع بازدارندگی منطقهای حمله هفته گذشته مستقیم ایران به اسرائیل در حوزه همسایگان اشاره شده است، اما از آن طرف باید به این نکته هم اشاره کرد که بازدارندگی مفهومی نیست که بتوان آن را در یک ساحت یا بُعد دید؛ چون بازدارندگی مفهوم تکبُعدی نیست. بنابراین بازدارندگی الزاما و تنها با اعمال قدرت نظامی و دفاعی یا توان موشکی و پهپادی اتفاق نمیافتد.
ادامه مطلبهرچه از زمان پاسخ ایران به اسرائیل میگذرد، به موازات گستردهشدن مواضع مقامات تلآویو، رسانههای غربی هم گمانهزنیهای متعددی را درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل مطرح کردهاند. این گمانهزنیها طیفی از سناریوهای مختلف از حمله مستقیم به خاک ایران تا جنگ سایبری را شامل میشود.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تهران به ویژه پس از جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به این سو به شدت مراقب سیاستی بوده که دولت «بنیامین نتانیاهو» خواستار آن است؛ اینکه دامنه جنگ، از غزه تا خلیج فارس گسترش یافته و بهاین ترتیب صحنه به جنگ «اسرائیل_ایران» تغییر وضعیت دهد. خویشتنداری تهران در برابر رویکرد زیرکانه تلآویو، اما به معنای آن نبوده و نیست که ارتدوکسهای اسرائیلی قوانین بازی را با اقدامهای خرابکارانه _ تروریستی تغییر دهند؛ درحالی که تهران هیچ پاسخی در اینباره ندهد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که روسیه ترجیح می دهد توجه غرب از اوکراین منحرف شود، درگیری مستقیم اسرائیل و ایران آسیب پذیری های آن را در خاورمیانه آشکار می کند.
ادامه مطلبماشا الله شمس الواعظین در گفت وگویی تاکید دارد که نتانیاهو و اسرائیل به تنهایی، نه توان اداره تحولات غزه و جنگ در این باریکه را دارند و نه، پتانسیلی برای جنگ در مرزهای شمالی و با حزبالله را دارند. به همین دلیل راهکار نتانیاهو کشیدن مستقیم ایران به درگیری و گسترش دایره جنگ بود. اتفاقا نتانیاهو با حملهای که به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق انجام داد، سعی کرد حملهای را در دستور کار قرار دهد که میدانست واکنش مستقیم تهران را به دنبال خواهد داشت تا در سایه آن، فرمول ایالات متحده آمریکا برای حمایت از اسرائیل فعال شود.
ادامه مطلبچهار سناریو، از همه واقعی ترند و بقیه – مثلا اینکه ایران این حمله اسرائیل را بهانه ای برای شتاب دادن به سوی سلاح هسته ای کند – سناریوهایی محتمل اما بعید به شمار می روند. تصمیمی که تهران بگیرد روشن خواهد ساخت که آیا اولویت حقیقی تهران این است که یک بازدارندگی معنی دار علیه اسرائیل ایجاد کند یا از تشدید منطقه ای پرهیز کند – چرا که تهران نمی تواند این هر دو کار را با هم انجام دهد.
ادامه مطلبعلیرضان سهرابی نور و سمانه مدحی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: دموکراسی مؤلفه های بسیاری دارد که می توان با آنها سنجید که یک حاکمیت یا نظام تا چه اندازه در تحقق این پدیده موفق بوده اند؛ امروزه اهمیت پدیده دموکراسی به حدی فزونی یافته است که بسیاری از نظام های غیر دموکراتیک نیز برای مشروعیت دادن به خود از این واژه استفاده می کنند که البته با خوانش ها و تعابیر مختلفی که از آن دارند.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران را به مقصد مسقط، پایتخت عمان ترک کرد. گفته شده که این سفر به منظور دیدار و رایزنی با مقامات عالی رتبه عمان و با بدرقه سفیر این کشور در ایران صورت گرفته است. این سفر در حالی صورت میگیرد که در سطح محافل سیاسی و رسانهای منطقهای و فرامطقهای کماکان موضوع پاسخ تهران به حمله بعدازظهر دوشنبه هفته گذشته اسرائیل به بخش کنسولگری سفارت ایران در دمشق داغ است. لذا به نظر میرسد سفر امیرعبداللهیان به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با این موضوع در ارتباط باشد. البته طبق برخی گزارشهای خبری، وزیر امور خارجه ایران پس از عمان به چند کشور منطقه نیز سفر خواهد کرد.
ادامه مطلبدر شرایطی که منطقه انتظار پاسخ احتمالی تهران به حمله اسرائیل را دارد، العربیه مدعی شد که تهران و واشنگتن بر سر تشدیدنشدن تنش توافق کردند. این شبکه سعودی ادعا کرد مقامات آمریکایی رسما تأیید کردند پس از حمله اسرائیل، پیامی را با این محتوا برای ایران ارسال کردند که آمریکا هیچ ارتباطی با این حمله ندارد. طبق نوشته العربیه، آمریکا علاوهبراین گشودن کانال ارتباطی با ایران را ضروری میداند تا از این طریق، نسبت به تشدیدنشدن تنش و در معرض خطر قرارنگرفتن آمریکاییهای مستقر در منطقه، اطمینان حاصل شود.
ادامه مطلبنظرسنجی مؤسسه پیو در سال ۲۰۱۹ نشان داد که بیشینه ی آمریکاییها، از جمله بیشتر کهنه سربازان جنگهای عراق و افغانستان، فکر میکنند که جنگ عراق "ارزش جنگیدن نداشت". در ژانویه امسال، مرگ سه نظامی آمریکایی در اردن به دست یک گروه تحت حمایت ایران، به نظر این دیدگاه را تایید کرد که بهای حضور آمریکا در منطقه، بسیار بالاست و پرسش هایی را پیش کشید در این باره که آیا ایالات متحده باید نقش نظامی خود را در این منطقه حفظ کند؟
ادامه مطلبدکتر محمدجواد ظریف در گفت وگویی تاکید دارد که، دعوای برخی دوستان بر سر برجام یک دعوای سیاسی و جناحی بود. خود آقای باقری هم اعتراف کردند که آن زمان که منتقد برجام بودند یک کنشگر سیاسی بودند و اکنون مسئول اجرایی کشور هستند. خدا پدرش را بیامرزد که امروز واقعیت را میگوید. اتفاقا من به خاطر همین اذعان به واقعیت برای ایشان احترام قائلم. اما نمی دانم چرا هنوز در رسانهها از مذاکرات رفع تحریمها حرف میزنند. اینجا هم با صداقت بفرمایند مذاکرات برای احیای برجام.
ادامه مطلبسید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران هم به دلیل اینکه در منطقه حساس غرب آسیا قرار داشته و هم توانسته است در سال های اخیر اثرگذاری بالایی در این منطقه و محیط بین المللی داشته باشد، در این سال با مسائل و موضوعاتی رو به رو بود که در برخی از آنها نتایج ملموسی کسب کرد و برخی دیگر از موضوعات کماکان به پیگیری و بهره گیری از توان و ظرفیت های همه جانبه نیاز دارد تا بتواند منافع ملی خود را در حد قابل قبول تامین کند.
ادامه مطلبنوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این جشن باستانی که سبقه تاریخی آن به سه هزار سال قبل باز میگردد ریشه در تاریخ و فرهنگ ملل مختلفی دارد که همه آنها زمانی ذیل یک حکومت واحد، به شکلی متحد و با حداکثر همزیستی، مترقی ترین تمدن بشری زمانه خود را شکل داده بودند، به همین دلیل در بطن نوروز و تمام آیینهای مربوط به آن میتوان نمادهایی از همبستگی، صلح و امید به آیندهای روشن را مشاهده کرد.
ادامه مطلباین منطقه خود را در یک وضعیت "میاندوره ای" میبیند. بحث درباره تک قطبی یا چند قطبی را فراموش کنید: خاورمیانه بیقطب است. کسی در اینجا مهار کار را در دست ندارد.
ادامه مطلبروشن است که این رویکرد پس از دو ماه، هنوز چندان کارآیی ای نداشته است. پس آمریکا باید رویکردش را سازگار کند تا حوثی ها را به توقف حملاتشان در دریای سرخ وادار کند: عملیات نظامی ادامه دار، توقف محموله های تسلیحاتی ایران و پاسخگوکردن ایران به خاطر اقداماتش.
ادامه مطلبدر شرایطی که پس از وقوع عملیات طوفانالاقصی و جنگ حماس و اسرائیل تنش کمسابقهای کل منطقه غرب آسیا را فراگرفته و خاورمیانه در آستانه افزایش تنش فراگیر قرار دارد و به تبع آن، منازعه تهران-واشنگتن پررنگتر از هر زمان دیگری است، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، از آمادگی ایران برای جمعبندی مذاکرات احیای برجام به شرط وجود اراده در طرف مقابل میگوید.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آشفتگی و آشوب مکعب روبیک آسیای جنوب غربی تاکنون به سود رقیبان ایران در منطقه بوده است که از کارت بازی ایران برای کسب منافع بیشتر از محور غربی بهره ببرند. بنابراین سیاستگذاران ارشد ایرانی باید در چرخشها و چینش منابع قدرت راهبردی خود (مکعبهای کوچک) دقت بیشتری داشته و از فروپاشی نظم نسبی موجود منطقه پرهیز کنند.
ادامه مطلبمهمتر از آن، نیروهایی که در حال حاضر در سوریه و عراق حضور دارند واقعاً برای محافظت از ایالات متحده در برابر داعش در آنجا نیستند. آنها به یک سری دلایلی مبهمی ،که بیشتر آنها به مخالفت با نفوذ ایران مربوط می شود، در آنجا هستند.
ادامه مطلباخیرا ایالات متحده در تلافی آنچه حمله به مواضع امریکا در سوریه و کشته شدن سه سرباز آن اعلام کرده اهدافی را در عراق و سوریه و یمن بمباران کرد اما بیم آن می رود که تنش به بیش از آنچه تصور می شود، گسترش یابد.
ادامه مطلبعلی نصری در یادداشتی می نویسد: انتخاب هوشمندانه «حوزههای رقابتی» و تمرکز نیروها و منابع خود بر آنها، از بارزترین ویژگیهای کشورهای قدرتمند در جهان امروز است.
ادامه مطلبتحلیلگران معتقدند که راه حل بزرگ بحران خاورمیانه، حول محور فلسطین و در قالب کلیدهای چهارگانهای خواهد بود که میتوان این مشکل را از طریق آنها حل کرد.
ادامه مطلبنشست تخصصی «آیا جنگ منطقه ای به جنگ جهانی می انجامد؟» توسط انجمن علمی مطالعات صلح ایران و مجله تئوری در استانبول و با همکاری موسسه آموزش عالی بیمه اکو در روز پنجشنبه ۱۹ بهمن ۱۴۰۲ برگزار شد. از نکات قابل توجه، برگزاری برنامه به دو زبان فارسی و ترکی بود.
ادامه مطلب