محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سوای از بحث بازگشت دولت جدید آمریکا به برجام و رفع تحریم‌های غیر قانونی و ظالمانه که دغدغه اصلی امروز دولتمردان ایرانی است، دونالد ترامپ میراثی از خود در منطقه غرب آسیا و به ویژه خلیج فارس بر جای گذاشت که برنامه ریزی برای مواجهه با آن نیازمند تدبیر و دوراندیشی است.
ادامه مطلب
آمریکا و اسرائیل در جستجوی راه دیگری هستند تا بتوانند جنگی را که مدت هاست در تدارک آن هستند آغاز کنند. دقیق تر بگوئیم: صحنه باید چنان جلوه کند که گوئی ایران حمله را آغاز کرده تا روسیه و چین برای حمایت از ایران دچار مشکل سیاسی بیشتری شوند.
ادامه مطلب
رویکرد اتحادیه اروپا در فاصله گرفتن از سیاست اعمال فشار حداکثری ایالات متحده هم در اساس و هم در جایگاه یک میانجی بالقوه در منطقه درست بود. همه گیری کرونا نشان داد که سیاست گذاری و به ویژه سیاست خارجی نباید تحت تاثیر ایدئولوژی کورکورانه قرار بگیرد. دولت ایالات متحده در ایجاد یک فاجعه انسانی برای اهداف کوتاه مدت و اجرای یک سیاست شکست خورده مقصر است. گستردگی و شدت تحریم های ایالات متحده از جمله علیه متحدانش سبب شد اتحادیه اروپا تنها چند گزینه قابل قبول در سیاست گذاری داشته باشد. اینستکس چندان موفق نبود و با توجه به لزوم تجارت اقلام بشردوستانه، اروپایی ها باید این پلت فرم را گسترش دهند. این مساله تنها برای دفاع از برجام نیست بلکه برای منافع اروپایی هاست و در طولانی مدت، امکان عملکرد مستقل آنها از تحریم های ثانویه ایالات متحده را فراهم می آورد.
ادامه مطلب
امنیت دریایی در اساس می تواند با توجه آب های مشترک میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و حوادث اخیر در این آب ها، یک نقطه شروع واضح و مهم برای مذاکرات باشد. با این حال، این یک موضوع بسیار سیاسی خواهد بود. ایالات متحده، بحرین، عربستان سعودی و امارات و همچنین بریتانیا برای ایجاد امنیت دریایی به شیوه خود، یک ماموریت نظامی برای دریانوردی آزادانه در خلیج فارس آغاز کرده اند. ایران در مجمع عمومی سال ۲۰۱۹ سازمان ملل متحد، تلاش صلح هرمز را مبتنی بر چهار ستون عدم تعدی، عدم مداخله، آزادی ناوبری و امنیت انرژی را پیشنهاد داده است. با وجود دو طرح ابتکاری رقابتی، فضای کمی برای سازش وجود دارد.
ادامه مطلب
اروپایی ها نباید بگذارند برجام به دلیل لجبازی های احتمالی ایالات متحده و ایران یا تنش های منطقه ای برچیده شود و بالعکس، باید عناصر اساسی توافق را در سیاست های منع گسترش سلاح های هسته ای خود تعمیم دهند. اروپایی ها می توانند از طریق گروه تامین کنندگان هسته ای، شبکه ای از کشورهای دارای توانایی هسته ای که ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، کمیسیون اروپا و بریتانیا را نیز در بر می گیرد، برای وارد کردن عناصر برجام در استانداردهای کنترل صادرات مواد هسته ای و فن آوری اقدام کنند. در حالت ایده آل، ضمانت های موجود در «ان.پی.تی» و یک پروتکل الحاقی جهانی به علاوه تعدادی از محدودیت های مورد توافق جمعی در برجام، می تواند یک معیار راستی آزمایی پیشرفته و یک استاندارد جدید منع گسترش تسلیحات هسته ای را تشکیل دهد. استفاده از این مقررات در همه کشورهای حاشیه خلیج فارس حتی پس از انقضای آنها در چارچوب برجام می تواند نگرانی ها را در منطقه کاهش دهد.
ادامه مطلب
همه این امید را دارند که با انتخاب بایدن آب ها به آسیاب برگردد و جهان تک قطبی مفهوم سنتی خود را بازیابد. اما کشورهای عربی خلیج (فارس) چه انتظاری از پیروزی هر یک از نامزدهای مطرح ریاست جمهوری آمریکا دارند؟ و آیا با پیروزی بایدن، تغییر واقعی در سیاست خارجی آمریکا رخ خواهد داد؟
ادامه مطلب
بسیاری از تحلیگران ایرانی و روسی حالا پیرامون شکل گیری یک ائتلاف نظامی بین دو کشور صحبت می کنند. ائتلافی که می تواند به مانند سدی در مقابل حضور ایالات متحده و تهدید خطوط حمل و نقل نفتی اش در خلیج فارس باشد.
ادامه مطلب
بهاء الدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آن سیاستمردان و روشنفکرانی نیز که ترقی امارات جنوبی خلیج فارس را نمایان می کنند، آیا خود حاضرند تن به نوع حکمرانی دست نشانده، یکه تاز و غیر دموکراتیک امثال شیخ زاید بدهند؟ واقعا می توانند؟
ادامه مطلب
ارتش ایران رزمایش سالانه خود را در خلیج فارس در نزدیکی آبراه استراتژیک تنگه هرمز برگزار کرد. این در حالی است که تنش ها بین این کشور و ایالات متحده همچنان شدید است و تا انتخابات ایالات متحده در ماه نوامبر هم امید چندانی به کاهش این تنش ها نیست.
ادامه مطلب
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که با امضای توافق صلح ابوظبی و تل آویو، خاورمیانه عملا وارد دوره جدیدی از تحولات خواهد شد در خصوص این که آیا با رسمی شدن این توافق و باز شدن پای اسرائیل در امارات متحده عربی و بحرین، آن هم در کنار مرزهای ایران، تل آویو خواهد توانست موازنه امنیتی با تهران را به سود خود تغییر دهد، عنوان داشت که اقدام ایالات متحده آمریکا برای میانجیگری بین اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین که نهایتا شب گذشته به امضای سند توافقنامه صلح کشیده شد به منظور رسیدن به ائتلافی است که ذیل عادی سازی روابط دیپلماتیک طرفین، اولا به ارتقای امنیت اسرائیل کمک کند و از آن مهمتر یک جبهه تمام عیار امنیتی در برابر ایران ایجاد شود. اما این بار تفاوت اصلی آنجاست که این جبهه امنیتی در کنار مرزهای ایران و در منطقه فوق العاده حساس خلیج فارس شکل گرفته است.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که واشنگتن طی دوران ریاست جمهوری ترامپ سعی داشته و دارد با حضور مرتب و مداوم جارد کوشنر، مایک پمپئو و مایک پنس و دیگر مقامات کاخ سفید در کشورهای حاشیه خلیج فارس ایران را به دشمن شماره یک امنیت و صلح خاورمیانه تبدیل کند تا از این طریق تهران به عنوان دشمن مشترک کشورهای عربی منطقه و نیز اسرائیل بدل کند. از این منظر ایالات متحده در تلاش است با تعریف دشمن مشترک برای رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس شرایط را برای نزدیکی آنها به یکدیگر فراهم کند تا در نهایت پروسه عادی‌سازی روابط میان اعراب و اسرائیل به سرانجام برسد. در این صورت عملا موازنه امنیت بر ضد تهران خواهد بود.
ادامه مطلب
محسن پاک آیین در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که اگرچه حضور رژیم صهیونیستی در امارات متحده عربی و باز شدن پای صهیونیست‌ها در کنار آب های خلیج فارس، تهدیدی امنیت ایجاد کرده است، اما قطعاً نمی تواند موازنه امنیتی را به نفع رژیم صهیونیستی تغییر دهد.
ادامه مطلب
فاطمه سیاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیش‌زمینهٔ تصمیمات امنیت‌محور، محاسبات منطقی بازیگران است؛ اما سال‌هاست عقلانیت و منطقی در ورای رویه‌ها و سیاست‌های این چند کشور نمی‌بینیم؛ چه بسا شیوخ مرتجع عربی با بازتعریف‌های جدیدشان از هویت‌های قومی و زبانی، و همچنین زیاده‌خواهی‌های خطرناک، منطقه را تا مرز یک درگیری بزرگ پیش ببرند. اما شاید بُعد مغفول‌ماندهٔ قدرتِ ما، آن توانِ تأثیرگذاریِ غیرمستقیم بر این کشورها و تعدیل مواضع‌شان باشد که به آن بها ندادیم.
ادامه مطلب
ایران از زمان پذیرش برجام در سال ۲۰۱۵، منتظر لغو تحریم تسلیحات متعارف سازمان ملل متحد در اکتبر امسال بود. برچیده شدن تحریم تسلیحاتی می تواند امکان نوسازی برخی از تجهیزات نظامی متعارف ایران را فراهم آورد؛ برخی از این تجهیزات متعلق به پیش از انقلاب سال ۱۹۷۹ هستند. ایران پیشتر توانایی چشمگیری در توسعه سامانه ها نشان داده که این مساله به معنای کاهش نیاز به واردات گران قیمت است. پس از برچیده شدن تحریم ها، خریدهای ایران احتمالا تحت تاثیر محدودیت های اقتصادی و ژئوپلیتیک از جمله تاثیر تحریم های ایالات متحده، همه گیری ویروس کرونا و احتیاط از سوی تامین کنندگان بالقوه قرار خواهد داشت.
ادامه مطلب
امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شامگاه پنجشنبه ۲۹ خردادماه از آزمایش بسیار موفقیت آمیز موشک جدید دریایی خبر داد و گفت در جریان این آزمایش اهداف دریایی در فاصله بسیار دور یعنی در حدود ۲۸۰ کیلومتری منهدم شدند. این آزمایش در میانه رزمایش در اقیانوس هند شمالی و در نزدیکی ورودی خلیج فارس صورت گرفت. عکس ها توسط خبرگزاری وانا تهیه و در رویترز به نمایش گذاشته شده اند.
ادامه مطلب
پکن در سال های اخیر موتور محرکه رشد تولید کنندگان نفتی منطقه بوده است. ۷۲ درصد از کل نفت مصرفی چین از خارج از کشور تامین می شود و این اهمیت ژئوپلتیک واردات نفت را افزایش می دهد. در سال ۲۰۱۹، صادرات نفت عربستان سعودی به چین ۴۷ درصد افزایش یافت و عربستان حالا ۱۶.۵ درصد از کل واردات نفت چین را به خود اختصاص داده است. عراق سومین عرضه کننده نفت و عمان، کویت، ایران و امارات متحده عری به ترتیب ششمین، هفتمین، هشتمین و نهمین تامین کننده نفت چین هستند. خلیج فارس در مجموع ۴۰ درصد از واردات نفت چین را تامین می کند.
ادامه مطلب
چالش های فرامرزی به واکنشی ورای مرزها نیاز دارند. این مساله به ویژه برای یک بیماری همه گیر جهانی، مسائل محیط زیستی و تغییرات آب و هوا صدق می کند. اگرچه با توجه به تنش های ژئوپلیتیک در منطقه چندان ممکن به نظر نمی رسد، اما ظاهرا در میان ذینفعان در منطقه خلیج فارس نوعی «لحظه همبستگی منطقه ای» قابل تبدیل به «جنبش همبستگی منطقه ای» به وجود آمده است.
ادامه مطلب
برخی دیپلمات ها در سازمان ملل معتقدند به رغم چند دستگی حقوقی در این باره که آیا آمریکا – پس از خروج از برجام – می تواند به عنوان عضو برجام خواستار بازگشت همه تحریم ها علیه ایران شود یا خیر، در نهایت باید اعضای شورای امنیت تصمیم بگیرند که آیا شکایت آمریکا از عمل نکردن ایران به تعهداتش در برجام را بپذیرند یا خیر.
ادامه مطلب
عبدالرضا فرجی راد در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که پوتین بر خلاف تهران به دنبال پیروزی مجدد ترامپ است، پیرامون احتمال تنش نظامی میان واشنگتن و تهران در سایه تشدید تنش لفظی و سیاسی با ایران بر این باور است که نه شرایط سیاسی، نظامی، دیپلماتیک و از همه مهمتر توان اقتصادی آمریکا در وضعیت کرونا زده امروز اجازه تنش نظامی با ایران را به دونالد ترامپ می دهد و نه آمریکا به هیچ وجه می‌تواند مانند پروسه جنگ عراق و افغانستان متحدی برای خود به‌منظور درگیری با ایران پیدا کند. چون در حال حاضر خود اروپایی به عنوان اعضای ناتو و متحدین ایالات متحده به شدت درگیر با شیوع کرونا هستند.
ادامه مطلب
محسن جلیلوند در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این واقعیت که آمریکا هر زمان که با «رکود» گسترده اقتصادی مواجه شده پروژه «جنگ» با دیگر کشورها را کلید زده، پیرامون اهداف ایالات متحده آمریکا از تنش آفرینی لفظی با جمهوری اسلامی ایران در خصوص گشت زنی شناورهای نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلیج فارس بر این باور است که چون دونالد ترامپ به واسطه تشدید شروع کرونا در داخل خاک آمریکا با موج گسترده ای از انتقادات و هجمه ها مجبور است برای انحراف در افکار عمومی داخلی دست به برخی جنجال آفرینی ها، آن هم در ماه های منتهی به انتخابات بزند. از این رو من معتقدم هر چه به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سوم نوامبر/۱۳ آبان ماه نزدیک شویم دور این حملات و هجمه های آمریکا علیه ایران و تنش های لفظی افزایش پیدا خواهد کرد.
ادامه مطلب
فریدون مجلسی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی می گوید: واقعیت این است که اساساً میان رفع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا با برخی اقدامات مبنی بر آمادگی واشنگتن برای کمک به ایران در مبارزه با کرونا فاصله زیادی وجود دارد. اکنون که در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا قرار داریم دونالد ترامپ به هیچ وجه حاضر به لغو تحریم‌های خود علیه جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود، مگر آنکه شرایط و نگاه ایران در خصوص برخی از منافع ایالات متحده آمریکا، به خصوص در منطقه خاورمیانه به محرویت حفظ امنیت اسرائیل تغییر پیدا کند. به عبارت ساده تر رفع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا تنها منوط به رفع تهدید از جانب جمهوری اسلامی ایران در خصوص برخی مواضع و منافع آمریکا در منطقه محقق خواهد شد.
ادامه مطلب
عربستان سعودی، رقیب دیرپای منطقه‌ای ایران، نیز به نظر می‌رسد که بنا به دلایل راهبردی، نقض تحریم‌های آمریکا توسط چین و زبان حمایتی پکن در برابر تهران را پذیرفته است. این مساله، حقایقی را درباره روابط چین – خلیج فارس و محور ریاض – پکن آشکار می‌کند.
ادامه مطلب
صباح زنگنه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر وجود اختلافات و تضاد آراء در ائتلاف های دریایی حاضر در خلیج فارس، پیرامون اهداف واشنگتن از تحرکات اخیر نظامی و امنیتی با محوریت تشکیل ائتلاف دریایی در تنگه هرمز بر این باور است که چون وضعیت بریتانیا در دوران پسابرگزیت به گونه ای است که لندن، هم در نسبت با اتحادیه اروپا، هم با ناتو و هم در منطقه خاورمیانه با یک وضعیت جدیدی روبه رو است. از این رو ایالات متحده آمریکا به دنبال تقویت بریتانیا بعد از این جدایی از اتحادیه اروپا است. پیرو این نکته آمریکا سعی کرده است با سپردن رهبری ائتلاف دریایی به نیروی دریایی بریتانیا تا حدی از تضعیف جایگاه این کشور در ناتو و منطقه جلوگیری کند.
ادامه مطلب