ساخت اردوگاه یهودیان در جمهوری آذربایجان یا یهودی سازی قفقاز و قره باغ؟!

دیپلماسی ایرانی: پس از تجاوز پوتین به خاک اوکراین شکاف روسیه و اسرائیل هر روز ابعاد جدیدی پیدا می کند و به همین دلیل هم عمیق تر می شود تا جایی که بسیاری از کارشناسان و ناظران امر معتقدند مناسبات دو طرف به یک نقطه بازگشت ناپذیر رسیده است که در میان مدت قابل ترمیم نیست. در تازه ترین مورد رسانه‌ها از تلاش اسرائیل برای حضور بیشتر در جمهوری آذربایجان با بهانه‌های تازه خبر دادند که این خبر در صورت صحت می تواند وضعیت ملتهب قفقاز و قره باغ را تشدید خواهد کند. 

وبگاه میدل ایست مانیتور به نقل از روزنامه جروزالم پست روز شنبه هفته جاری نوشت که اسرائیل با بهانه کمک به یهودیان مقیم روسیه و انتقال آن‌ها به خارج از این کشور، در تلاش است تا اردوگاه‌های موقتی را برای آوارگان در جمهوری آذربایجان برپا کند.

در ادامه رسانه‌های اسرائیلی مدعی شده‌اند که تل آویو بودجه ۲۵ میلیون دلاری را برای یهودیان روسی که به دنبال مهاجرت هستند در نظر گرفته است. بهانه تل آویو در اجرای این طرح کمک به فرار یهودیان مقام روسیه از عدم اعزام به جبهه نبرد با اوکراین در لباس ارتش روسیه است. 

در این میان آنچه که می تواند نگرانی جدی را برای بازیگران منطقه قفقاز و به خصوص ایران ایجاد کند آن است که اساسا این خبر و ادعا در صورت واقعیت صرفا به ساخت و اسکان موقت یهودیان روس تبار مخالف پوتین در جمهوی آذربایجان محدود خواهد شد و  پس از مهیا شدن بسترها امکان مهاجرتشان به سرزمین های اشغالی یا هر کشور دیگر فراهم است یا در یک سناریوی دیگر تل آویو با همراهی باکو به دنبال یهودی سازی منطقه قفقاز و تغییر بافت جمعیتی آن هستند؟

 توافقات باکو – تل آویو

امکان تحقق سناریوی یهودی سازی قفقاز توسط اسرائیل با کمک جمهوری آذربایجان زمانی پررنگ می شود که به دنبال تلاش های تل آویو برای ساخت اردوگاه هایی با هدف اسکان آوارگان یهودی روس تبار در جمهوری آذربایجان اخیرا رسانه‌ها از توافقات دو طرف بین باکو و تل آویو در حوزه ترابری هوایی و امنیت سایبری خبر دادند.

به گزارش خبرگزاری دولتی آذرتاج، رشاد نبی اف، وزیر توسعه دیجیتال و حمل و نقل آذربایجان چندی قبل  در سفر به فلسطین اشغالی دیدارهای دوجانبه‌ای با مقام‌های اسرائیل برگزار کرد. در این سفر و بازدید، توافقنامه حمل و نقل هوایی بین وزارت حمل و نقل جمهوری آذربایجان و وزارت حمل و نقل و ایمنی راه تل آویو امضا شد. بر این اساس، این توافقنامه سفرهای متقابل اتباع جمهوری آذربایجان و اسرائیل را تسهیل می‌کند.

مراو میکائیلی، وزیر حمل و نقل و ایمنی راه اسرائیل نیز از روابط رو به رشد دو طرف  ابراز خرسندی و  از توافقنامه حمل و نقل هوایی قدردانی کرد. در این دیدار درباره همکاری‌های حمل و نقل اسرائیل و جمهوری آذربایجان تبادل نظر شد.

در عین حال باکو و تل آویو روابط نظامی گسترده‌ی دارند به طوری که رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان اخیرا در یک اعتراف رسمی عنوان داشت که این کشور به طور گسترده از اسرائیل پهپادهای موسوم به «مهاجم آسمان» و «هاروپ» خریداری کرده است و این موضوع دیگر بر کسی پوشیده نیست؛ پهپادهایی که هم برای شناسایی و هم نبرد کاربرد دارند. به تازگی نیز الهام علی‌اف، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در باکو با بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل دیدار و گفت‌وگو کرده بود.

 تهران و مخالفت با استقرار هرگونه نیروی خارجی در منطقه

در پی انتشار این اخبار و دیگر تحولات مربوط به قفقاز جنوبی وزیر امور خارجه دولت رئیسی ابتدای هفته جاری و در پاسخ به تماس تلفنی جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، در مورد مهم‌ترین موضوعات در عرصه دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل‌نظر کرد.

امیرعبداللهیان حضور نیروهای بیگانه در قفقاز را نگرانی مشترک کشورهای منطقه دانست و بر مخالفت جمهوری اسلامی ایران با استقرار هرگونه نیروی خارجی در منطقه تأکید کرد. جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز در این گفت‌وگو روابط دو کشور را مهم و متین خواند. وی ضمن مخالفت با حضور نیروهای خارجی در منطقه، از موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه حمایت کرد.

حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگو با اشاره به عمق روابط ایران و جمهوری آذربایجان، دیدار اخیر رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو کنفرانس سیکا در آستانه قزاقستان را، مهم توصیف کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به تحولات اخیر در منطقه قفقاز، بر حمایت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها از جمله جمهوری آذربایجان و ارمنستان تأکید کرد و این رویکرد را سیاست دائمی جمهوری اسلامی ایران دانست.

آیا لاپید به دنبال برگ برنده انتخاباتی است؟

با وجود آنکه اسرائیل طرح ساخت اردوگاه هایی در جمهوری آذربایجان برای آوارگان عمدتا یهودی روس تبار که در پی جنگ این کشور با اوکراین قصد مهاجرت به سرزمین اشغالی را دارند، کلید زده است و حتی با وجود شائبه تلاش برای یهودی سازی قفقاز، از آن سو می توان این اخبار و ادعاها را یک بازی سیاسی از سوی لاپید در آستانه انتخابات زودهنگام کنست دانست.

به ویژه آن که کابینه لاپید تصمیم دارد تا با اصلاح قانون موسوم به «قانون بازگشت» برای یهودیان، زمینه‌ای را فراهم آورد تا نسل چهارم بازماندگان یهودی روسیه نیز که قصد فرار از خدمت در ارتش روسیه و حضور در جبهه‌های جنگ با اوکراین را دارند، بتوانند به فلسطین اشغالی بگریزند.

بنابر ادعای روزنامه جروزالم پست، کابینه اسرائیل در ابتدای ماه جاری میلادی طرحی را به تصویب رساند تا مهاجرت یهودیان روسیه به سرزمین اشغالی را تسهیل نماید. موج اخیر مهاجرت یهودیان روسیه به فلسطین اشغالی پس از سال‌های فروپاشی شوروی سابق در دهه ۱۹۹۰، بزرگ ترین موج مهاجرت یهودیان روس تبار به سرزمین به شمار می‌رود.

براساس قانون به اصطلاح بازگشت به سرزمین اشغالی، تنها فردی که حداقل دارای یک جد یهودی باشد، می‌تواند تابعیت اسرائیل را به دست آورد. در همین رابطه آمارها و برآورد‌ها نشان می‌دهد که حداقل ۶۰۰ هزار یهودی ساکن در روسیه براساس این قانون قادر به مهاجرت به سرزمین اشغالی هستند.

اما در مقابل چنین به نظر می رسد که مسکو مشخصا پس از فرمان پوتین برای اعزام ۳۰۰ هزار سرباز ذخیره به جبهه‌های جنگ در اوکراین به سادگی اجازه خروج اتباعش را از خاک روسیه نمی دهد. حال باید دید که اساسا چنین طرحی از سوی لاپید تا چه اندازه امکان تحقق دارد؟ و آیا او می تواند از این موضوع به عنوان برگ برنده انتخاباتی استفاده کند؟ /شرق