به نظر می‌رسید ترامپ هنوز انگیزه دارد تا به وعده انتخاباتی خود مبنی بر انعقاد توافقات و ترویج صلح در مناطقی مانند اوکراین و خاورمیانه عمل کند.
ادامه مطلب
تاریخ نشان می‌دهد که تغییر تنها عامل ثابت در امور انسانی است و ثمرات پیروزی نظامی اغلب کوتاه مدت هستند. در پی جنگ ۱۲ روزه، سوال کلیدی این است که آیا ایالات متحده و اسرائیل می‌توانند با محدود کردن (اگر نگوییم خلع سلاح) حزب‌الله، ایجاد ثبات در سوریه و انعقاد یک توافق هسته‌ای گسترده‌تر و بهتر با ایران، دستاوردهای نظامی اخیر را به دستاوردهای سیاسی پایدار تبدیل کنند. اگر چنین نشود، رویدادهای ژوئن ۲۰۲۵ می‌تواند آغاز مرحله جدیدی در کارزار طولانی یا در بدترین حالت، آغاز فصلی خطرناک‌تر در یکی از بی‌ثبات‌ترین درگیری‌های خاورمیانه باشد.
ادامه مطلب
در سال ۲۰۲۴، رویارویی بین اسرائیل و ایران از خصومت‌های غیرمستقیم و نیابتی به تبادل مستقیم حملات تغییر یافت. در اول آوریل، یک حمله هوایی مشکوک به اسرائیل علیه ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، سوریه، به کشته شدن دو ژنرال و پنج مشاور نظامی ایران منجر شد. ایران با انجام بیش از سیصد حمله پهپادی و موشکی تلافی کرد، که اولین باری بود که ایران مستقیماً اسرائیل را هدف قرار می‌داد.
ادامه مطلب
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وقتی یک کشور در «شرایط اضطرار» قرار می‌گیرد — وضعیتی که فشارهای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی همراه هم رخ می‌دهند — میل به اقدامات هیجانی و شتاب‌زده (سلبی یا ایجابی) افزایش می‌یابد. در این چهارچوب هم اقدامات سلبی (مثلاً قطع یا تعلیق همکاری‌های فنی) و هم اقدامات ایجابی (مثلاً ارائه بسته‌های پیشنهادی سریع برای مذاکره) اگر بدون زیرساخت فنی، ضمانت‌های اجرایی و چارچوب‌های اعتبارسنجی طراحی شوند، معمولاً شکست می‌خورند. این‌گونه ابتکارات نه تنها بحران را حل نمی‌کنند، بلکه موانع ساختاری را عمیق‌تر و هزینه‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی را سنگین‌تر می‌سازند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تلاش برای روشن ساختن وضعیت و جانمایی دقیق ۴۰۰ کیلوگرم U-۲۳۵ ایران پس از تهاجم امریکا، همانند جست‌وجوی یک گنج بزرگ است که بیشمار گنج‌یاب را سرگرم خود کرده است! جادوی ایران در پنهان سازی فرجام ۴۰۰ کیلو اورانیوم ۶۰ درصد که معمای بزرگ برای همگان شده، موازنه وحشت از توان اتمی ایران را همچنان برقرار داشته و سیاستگذاران را سرگردان کرده است.
ادامه مطلب
کتاب «هنر اجبار» نوشته رید بی. سی. پالی توضیحی تازه برای موفقیت - و شکست - درخواست‌های اجباری در سیاست بین‌الملل ارائه می‌دهد.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پرونده هسته‌ای ایران نشان داد حتی دموکراسی‌های مدعی واقع‌گرایی هم می‌توانند در دام توهم جمعی بیفتند. این توهمات بیشتر محصول فرایندهای اجتماعی، روانی، فشار رسانه‌ای و منافع سیاسی است تا سوءنیت مستقیم. اروپا برای نقش‌آفرینی مستقل و مؤثر، ناچار است سازوکارهای شناسایی و خنثی‌سازی این چرخه‌ها را در سیاست خارجی و رسانه‌هایش نهادینه کند.
ادامه مطلب
معصومه علیانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تفاهم قاهره را می‌توان گامی مهم اما شکننده دانست؛ گامی که اگرچه توانست در کوتاه‌مدت از فعال شدن مکانیسم ماشه جلوگیری کند، اما هنوز در سایه‌ی تردیدهای جدی داخلی و فشارهای خارجی قرار دارد.
ادامه مطلب
بلافاصله پس از توقف درگیری‌ها بین اسرائیل، ایالات متحده و ایران در ماه ژوئن، بحث‌هایی در مورد توانایی تهران برای بازسازی برنامه هسته‌ای خود آغاز شد. با این حال، توجه عمومی کمتری به معنای واقعی بازسازی برنامه هسته‌ای ایران شده است. ایران حدود بیست سال برای ساخت این برنامه وقت صرف کرد؛ آیا قصد دارد دوباره از آن طرح پیروی کند یا چیز متفاوتی بسازد؟
ادامه مطلب
مکانیسم ماشه ممکن است تأثیر سیاسی بیشتری نسبت به تأثیر اقتصادی داشته باشد – منافع ایالات متحده با دامن زدن به بدبینی ایران در مورد جنگ مجدد به بهترین وجه تأمین می‌شود و مکانیسم ماشه می‌تواند بخشی از این تلاش باشد.
ادامه مطلب
کیومیرث اشتریان می نویسد: «راه» با «راه‌حل» متفاوت است. «راه» ضرورتا به حل بحران نمی‌انجامد اما «راه‌حل» در پی گشایش است. در معضله «اسنپ‌بک» تلاش سیاست‌گذار باید اولویت «راه‌حل» بر «راه» باشد. «راه» پیشنهادی در مجلس طرح خروج از ان‌پی‌تی و ممنوعیت مذاکره است و «راه‌حل» دولت (یا وظیفه دولت) یافتن سازوکار توافقی است. این دو باید مکمل هم باشند.
ادامه مطلب
مرکز امارات للسیاسات در مقاله خود ارزیابی‌های اسرائیل از تأثیر جنگ بر قابلیت‌های هسته‌ای ایران را بررسی می‌کند و سیاست‌های بالقوه اسرائیل در قبال آن را در آینده‌ای قابل پیش‌بینی ترسیم می‌کند.
ادامه مطلب
عدم توافق هسته‌ای دو پیامد اصلی دارد: فقدان نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که بینشی در مورد برنامه هسته‌ای ایران ارائه می‌دهد و مهمتر از آن، فعالیت‌های آن را محدود می‌کند؛ و افزایش احتمال پیشرفت مخفیانه به سمت توانایی فرار هسته‌ای، که اکنون در تهران به عنوان عنصر اصلی بازدارندگی آینده دیده می‌شود.
ادامه مطلب
هنگامی که اسرائیل جنگ دوازده روزه را آغاز کرد و عملیات شیر خیزان خود را در ۱۳ ژوئن آغاز کرد، سه هدف کلیدی داشت: به عقب راندن آنچه آن را برنامه هسته‌ای ایران «در حال نزدیک شدن به نقطه بی‌بازگشت» می‌دانست، با توجه به ذخایر به سرعت در حال رشد اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا و آنچه ادعا می‌کند مربوط به فعالیت‌های تسلیحاتی است؛ از کار انداختن تعداد قابل توجهی از موشک‌های بالستیک ایران؛ و تضعیف بیشتر توانایی جمهوری اسلامی برای اعمال قدرت در منطقه، چه به تنهایی و چه از طریق نیروهای نیابتی. مقامات اسرائیلی همچنین با اشاره به شکنندگی جمهوری اسلامی و تشویق مردم ایران به قیام علیه حاکمان خود، خاطرنشان کردند که این حملات می‌تواند دولت ایران را بی‌ثبات کند یا حتی راه را برای تغییر رژیم هموار کند. اتفاقی که تا کنون نیفتاده است. یکی دیگر از اهداف ضمنی ممکن است منحرف کردن دیپلماسی هسته‌ای و تضعیف احتمال توافق مجدد بین ایالات متحده و ایران باشد، زیرا حمله غافلگیرانه اسرائیل تنها دو روز قبل از ششمین دور مذاکرات که قرار بود در عمان برگزار شود، رخ داد. این حملات همچنین به اراده سیاسی اسرائیل برای استفاده گسترده از نیروی نظامی و کمبود نیروهای داخلی یا خارجی مؤثر که قادر به مهار آن باشند، اشاره داشت.
ادامه مطلب
ایالات متحده باید رویکرد خود را حول محور عمل متقابل استراتژیک تغییر دهد. اهداف اصلی سیاست خارجی ایران، عدم دخالت خارجی در سیاست داخلی آن (از جمله تهدیدهای بی‌ثبات‌سازی نظام) و ادغام مجدد اقتصادی و دیپلماتیک جهانی، با منافع ایالات متحده ناسازگار نیستند. توافق هسته‌ای هنوز امکان‌پذیر است، اما تنها در صورتی که مبتنی بر راه‌حل‌های معتبر و مبتنی بر بده‌بستان باشد. تهران تسلیحاتی شدن را متوقف می‌کند و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای خود، یعنی حمایت از شبه‌نظامیان نیابتی را متوقف می‌کند. در عوض، واشنگتن عدم مداخله ایالات متحده و متحدانش را تضمین می‌کند و از ادغام مجدد مرحله‌ای در جامعه بین‌المللی حمایت می‌کند. راستی‌آزمایی کلیدی است، اما عمل متقابل نیز همین طور است. فشار بدون انگیزه، یک تحریک است، نه یک استراتژی.
ادامه مطلب
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت کره شمالی و لیبی را که به هوش مصنوعی ارائه شده بود، مرور می‌کنبم و سپس، نتایج تحلیلی و پیشنهادی هوش مصنوعی را بدون دخل و تصرف بازگو خواهیم کرد.
ادامه مطلب
زیاده‌خواهی اروپا در طرح موضوعات موشکی و منطقه‌ای، همراه با تهدید به مکانیسم ماشه، مذاکرات هسته‌ای را به سمت شکست هدایت می‌کند. ایران بارها بر تمرکز مذاکرات بر مسائل هسته‌ای و لزوم تضمین‌های امنیتی تأکید کرده است. نادیده گرفتن این شروط و اصرار بر خواسته‌های غیرواقعی، نشان‌دهنده فقدان اراده واقعی اروپا برای دیپلماسی است. بدون تغییر رویکرد، مذاکرات استانبول و تلاش‌های دیپلماتیک آینده در معرض خطر جدی قرار دارند.
ادامه مطلب
در حالی که ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کند، رژیم صهیونیستی با تکیه بر فریبکاری تاریخی و حمایت بی‌چون‌وچرای امریکا، به ساخت تسلیحات هسته‌ای ادامه داده است. مروری بر سوابق پنهان‌کاری اسرائیل در این زمینه، بار دیگر پرسش‌هایی جدی درباره استانداردهای دوگانه امریکا مطرح می‌کند.
ادامه مطلب
منابع اسرائیلی به اکسیوس گفته‌اند که نتانیاهو به دنبال بحث درباره شرایطی است که می‌تواند حملات نظامی جدید علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را توجیه کند. در اینجا دو سناریوی اصلی مطرح‌شده است که عبارت‌اند از نخست تلاش ایران برای انتقال اورانیوم غنی‌شده: هرگونه اقدام ایران برای خارج کردن اورانیوم با غنای بالا از تأسیسات آسیب‌دیده در فردو، نطنز یا اصفهان. دیگر بازسازی برنامه هسته‌ای: آغاز بازسازی تأسیسات غنی‌سازی یا سایر زیرساخت‌های هسته‌ای توسط ایران.
ادامه مطلب
تنش‌ها بین ایران، آمریکا و اسرائیل پس از حملات هوایی اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ به تأسیسات هسته‌ای ایران شدت گرفته است. این حملات، که با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از داده‌های اطلاعاتی، تصاویر ماهواره‌ای و عملیات سایبری انجام شد، به گفته منابع غربی، بخش‌هایی از تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان را تخریب کرده است. ایران این حملات را غیرقانونی خوانده و گفته که گزارش‌های مغرضانه گروسی زمینه‌ساز این حملات بوده است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: ترامپ در سخنرانی خود که کمی بیش از سه دقیقه به طول انجامید، گفت که آینده ایران «یا صلح یا تراژدی» است و بسیاری از اهداف دیگر نیز وجود دارد که می تواند توسط ارتش آمریکا مورد اصابت قرار گیرد.
ادامه مطلب
امیرمحمد اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رویکرد چین به مسئله هسته‌ای ایران، بازتابی از توازن دقیق میان منافع راهبردی این کشور، تعهد به رژیم عدم اشاعه در قامت یک بازیگر مسئول بین المللی و همچنین تمایل به حفظ ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است.
ادامه مطلب
این چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیت‌های برنامه هسته‌ای، نظارت و راستی‌آزمایی، پیامدها و ضمانت‌های اجرایی، و تأثیرات منطقه‌ای.
ادامه مطلب
اتحاد آمریکا و اسرائیل در این زمینه برای اسرائیل ضروری است. به اعتقاد تل آویو واشینگتن باید از اهرم‌های خود – از جمله قدرت نظامی، فشار اقتصادی و نفوذ دیپلماتیک – برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای استفاده کند. این شامل بازگرداندن سیاست "فشار حداکثری"، تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل در صورت اقدام نظامی است. در غیر این صورت، خطر یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه افزایش می‌یابد که می‌تواند پای قدرت‌های جهانی را نیز به میدان بکشد.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: اکنون سؤال این است که پوتین چگونه می‌تواند حمایت ترامپ را جبران کند؟ اگرچه ترامپ برای کسب وجهه به‌عنوان قهرمان صلح، انتظار انعطاف از پوتین دارد، اما ممکن است انتظارات بیشتری داشته باشد. بیانیه کرملین حاکی از آن است که مسائل خاورمیانه از‌جمله برنامه هسته‌ای ایران نیز در تماس ترامپ و پوتین مطرح شده است.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این مقاله از دو جنبه‌ی مهم، متمایز از سایر نوشته‌های مشابه است. نخست، برخلاف بسیاری از مقالاتی که به این موضوع پرداخته‌اند، این نوشتار با محوریت ایران نوشته شده است. به‌رغم آنکه استدلال‌های مطرح‌شده در آن، می‌تواند به سنت‌ها و تمدن‌های دیگر نیز تعمیم یابد، اما تمرکز اصلی آن بر بستر فکری، تاریخی و فرهنگی ایران اسلامی است. دومین تمایز این مقاله، شیوه‌ی بررسی آن است. در حالی که بسیاری از مباحث مربوط به سلاح هسته‌ای از دیدگاه‌های سیاسی، امنیتی و حتی دینی تحلیل می‌شوند، این مقاله تلاش دارد که این مسئله را از نگاه فکری مورد بررسی قرار دهد.
ادامه مطلب
نگرانی‌های ایران کاملاً به‌جاست. ترامپ و دولت او مواضع متناقض و چندلایه‌ای اتخاذ کرده‌اند. از یک سو، او تأکید دارد که رسیدن به یک توافق هسته‌ای گزینه ترجیحی اوست؛ اما هفته گذشته، او بار دیگر تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای را علیه ایران اعمال کرد و تعهد خود را به ازسرگیری راهبرد «فشار حداکثری» که در دوره قبلی خود اجرا کرده بود، تأیید کرد. از سوی دیگر، او گزینه‌های تهران را محدود کرده است. او می‌گوید که ایران دو انتخاب دارد: یا توافقی مکتوب که متفاوت از توافق قبلی باشد یا حملات نظامی.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مختصات خواست کلان غرب در صورت توافق برسر خواست‌های فوری دامنه بیشتری دارد: ۱- توافق برسر برنامه هسته‌ای مطابق با سلیقه غرب. ۲_ مشارکت فعالانه تهران در ایجاد ثبات ایده‌ال غرب در منطقه. ۳_ تعمیم تنش‌زدایی در همه سطوح "موضوعی" و "موردی" اختلافات. ۴_کاهش نفوذ مشترک تهران و روسیه در منطقه. ۵_ توقف مواضع اعتراضی به حضور نظامی ایالات متحده و به تبع آن ناتو در منطقه. ۶_ پرهیز از نامشروع خواندن رژیم اسرائیل در اشغال سرزمین‌های فلسطینی. هردو خواست فوری و کلان از تهران اهداف راهبردی غرب و به ویژه واشنگتن را در منطقه دنبال می‌کند: حل بحران جاری در چارچوب رقابت با چین؛ کنترل روسیه و قطع نفوذ تهران؛ تعدیل مواضع تهاجمی جمهوری اسلامی یا واداشتن آن به قبول خواست‌های غرب با تهدید اقدام نظامی.
ادامه مطلب
ترامپ چه به تحمیل دیپلماسی اجباری و چه اعمال فشار حداکثری رو آورد، این هدف را دنبال خواهد کرد که جمهوری اسلامی ایران غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا را که بیم ساخت سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد، متوقف کند. اما تهران طی دهه‌های اخیر نشان داده که شاید در مقاطعی به عقب‌نشینی تاکتیکی در برابر غرب مایل باشد، اما هرگز حاضر به تعطیلی برنامه هسته‌ای خود نیست.
ادامه مطلب
دیگر برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران از طریق اقدام نظامی دیر شده است و در واقع، حملات نظامی احتمالاً تنها انگیزه ایران برای خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و ساخت تسلیحات را افزایش می‌دهد. تنها دیپلماسی در گذشته موفق به کاهش این برنامه شده و دیپلماسی قاطع همچنان بهترین گزینه برای قانع کردن ایران به عدم عبور از آستانه تسلیحات هسته‌ای باقی می‌ماند.
ادامه مطلب