واشینگتن باید بر این مشکلات غلبه کند
چهار مانع اصلی توافق ایران و امریکا
به نظر می‌رسید ترامپ هنوز انگیزه دارد تا به وعده انتخاباتی خود مبنی بر انعقاد توافقات و ترویج صلح در مناطقی مانند اوکراین و خاورمیانه عمل کند.
ادامه مطلبپرونده هسته ای ایران
طرف‌ها به تسلیم امید بسته‌اند
دیپلماسی هسته‌ای، فعلا در بن‌بست
هیچ‌کدام از بازیگران کلیدی علاقه‌ای به از سرگیری مذاکرات نشان نمی‌دهند، زیرا شرط می‌بندند که اهرم فشار آنها در نهایت دیگران را به تسلیم مجبور خواهد کرد. ایران اکنون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سه کشور اروپایی را به عنوان نمایندگان دورو و متخاصم آمریکا و اسرائیل به تصویر می‌کشد.
ادامه مطلب
انتخابی که می‌تواند مد نظر باشد
خروج از ان پی تی؛ راهکار مقابله با جنگ احتمالی آتی
احمد ذوالفقاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: خروج ایران از معاهده NPT بواسطه هزینه بسیار بالای آن برای طرفهای غربی به عنوان واکنشی قاطع به حساب می‌‌‌آید که تغییر در محاسبات طرفهای غربی را سبب میشود و مجدد ایران را به موجودیتی غیرقابل پیش‌‌‌بینی در ساحت سیاسی تبدیل میکند. با این وجود اگر اقدامی فعال، بازدارنده و قانونی در مقابل کنش‌های سیاسی کشورهای غربی انجام نشود، ادراک آنها از بازیگری ایران تغییری نخواهد یافت. این موضوع باعث میشود چرخه جنگ – تحریم – مذاکره – امتیازگیری ادامه پیدا کند.
ادامه مطلب
وضعیتی که کار را به اینجا رساند
تاریخچه تشدید تنش امریکا و اسرائیل با ایران
در سال ۲۰۲۴، رویارویی بین اسرائیل و ایران از خصومت‌های غیرمستقیم و نیابتی به تبادل مستقیم حملات تغییر یافت. در اول آوریل، یک حمله هوایی مشکوک به اسرائیل علیه ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، سوریه، به کشته شدن دو ژنرال و پنج مشاور نظامی ایران منجر شد. ایران با انجام بیش از سیصد حمله پهپادی و موشکی تلافی کرد، که اولین باری بود که ایران مستقیماً اسرائیل را هدف قرار می‌داد.
ادامه مطلب
آشفتگی در مدیریت شرایط اضطرار
از مکانیزم ماشه تا تفاهم قاهره
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وقتی یک کشور در «شرایط اضطرار» قرار می‌گیرد — وضعیتی که فشارهای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی همراه هم رخ می‌دهند — میل به اقدامات هیجانی و شتاب‌زده (سلبی یا ایجابی) افزایش می‌یابد. در این چهارچوب هم اقدامات سلبی (مثلاً قطع یا تعلیق همکاری‌های فنی) و هم اقدامات ایجابی (مثلاً ارائه بسته‌های پیشنهادی سریع برای مذاکره) اگر بدون زیرساخت فنی، ضمانت‌های اجرایی و چارچوب‌های اعتبارسنجی طراحی شوند، معمولاً شکست می‌خورند. این‌گونه ابتکارات نه تنها بحران را حل نمی‌کنند، بلکه موانع ساختاری را عمیق‌تر و هزینه‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی را سنگین‌تر می‌سازند.
ادامه مطلب
ماندن یا خروج از NPT:
ایران در دوراهی هسته‌ای
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: استراتژی منطقی می‌تواند فشار متوازن و ابهام محدود باشد: ایران حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز خود را حفظ میکند و هم‌زمان غرب و منطقه را به تعامل مجبور میکند، بدون اینکه وارد مسیر پرخطر خروج از NPT شود.
ادامه مطلب
تهران و هنر دیپلماسی
رقابت دو ایده تهران و غرب در نیویورک
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: "مسعود پزشکیان" پیش از شروع سفر به نیویورک و شرکت در هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سخن روشنی را بر زبان آورد؛ این که با زورگویی و قلدری غربی‌ها نمی‌توان کنار آمد، اما با حضور در نشست نمایندگان جامعه بین‌المللی آیا خواهد توانست رویکرد "پیروزی _ شکست" آنان را دچار چالش کند؟ آیا ورزیدگی سیاسی هیئت دیپلماتیک ایرانی می‌تواند از ایده "مصالحه _ پیروزی" نزد نمایندگان جامعه جهانی، قدرتمندانه دفاع و آن را تبیین کند؟ رخدادهایی که در زمان نزدیک به وقوع می‌پیوندد، روشن خواهد کرد که کدام رویکرد در این ماراتن سخت حرف آخر را می‌گوید.
ادامه مطلب
بازی روی لبه:
راهبردهای مهار و گزینه‌های ایران
جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در پیچاپیچ بازی سایه‌ها و مهار پلکانی یک حقیقت تلخ و پایدار خود را نمایان کرده است که خروج بی هزینه از پرونده هسته‌ای ایران برای هیچ یک از طرفین متصور نیست. هرچه زمان می‌گذرد نه تنها هزینه‌‌ها کاهش نمی‌یابد، بلکه بازیگران این صحنه پرچالش ناچارند در عمق عمیق‌تری از پیچیدگی‌ها، با فاکتورهای جدید و بهای سنگین تری به توافق دست یابند.
ادامه مطلب
غرب آماده توافق نیست
بهانه‌جویی اروپایی‌ها برای عملی شدن مکانیسم ماشه
سید علی موسوی خلخالی در یادداشتی می‌نویسد: آنچه از مواضع اروپایی‌ها برداشت میشود از عزم آنها برای فعال شدن مکانیسم ماشه حکایت دارد. در این راستا به نظر می‌رسد که آنها با امریکا و اسرائیل نیز هماهنگ هستند. برای همین می‌توانیم بگوییم آنچه اروپایی‌ها از شروط خود برای خودداری از فعال شدن مکانیسم ماشه می‌گویند بیشتر بهانه‌جویی‌هایی است برای پافشاری بر تصمیم خود که از قبل گرفته‌اند و اکنون فقط ژست دیپلماتیک برای آن نمایش می‌دهند.
ادامه مطلب
از روایت بمب تا سیاست هسته‌ای
توهم جمعی اروپا درباره ایران
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پرونده هسته‌ای ایران نشان داد حتی دموکراسی‌های مدعی واقع‌گرایی هم می‌توانند در دام توهم جمعی بیفتند. این توهمات بیشتر محصول فرایندهای اجتماعی، روانی، فشار رسانه‌ای و منافع سیاسی است تا سوءنیت مستقیم. اروپا برای نقش‌آفرینی مستقل و مؤثر، ناچار است سازوکارهای شناسایی و خنثی‌سازی این چرخه‌ها را در سیاست خارجی و رسانه‌هایش نهادینه کند.
ادامه مطلب
تکرار خرداد؟ آزمون وین؛ دیپلماسی در تله
تکرار خرداد؟
اکنون معادلات هسته ای پیش رو پیچیده‌تر از هر زمان دیگری شده است؛ زیرا ایران باید ضمن حفظ خطوط قرمز، تعادل میان همکاری محدود با آژانس و مقابله با فشارها را برقرار کند. حضور فعال گروسی در رایزنی‌های اروپایی و تاکید بر شفافیت ایران، در کنار تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در آستانه نشست فصلی جدید شورای حکام، می‌تواند تهران را در موقعیتی قرار دهد که مدیریت آن نیازمند دیپلماسی هوشمندانه، حفظ حقوق و آماده‌سازی پاسخ‌های حقوقی دقیق است. مقامات ایران هشدار داده‌اند که هر گونه اقدام گزینشی علیه کشور، نه تنها صلح و امنیت منطقه و بین‌الملل را تهدید میکند، بلکه اعتبار توافقات بین‌المللی و شورای امنیت را نیز زیر سوال می‌برد.
ادامه مطلب
اتفاقاتی که می‌تواند بیفتد
همه احتمالات درباره مکانیسم ماشه
در حالی که به نظر می‌رسد طرفهای اروپایی به استفاده از «مکانیسم ماشه» برای جلوگیری از انقضای مهلت قانونی برای استفاده از آن خود را مجبور می‌بینند، احتمال توسل ایران به برخی اقدامات متقابل، موانع آشکاری را برای آزادی عمل اروپا برای فعال‌سازی این مکانیسم ایجاد میکند.
ادامه مطلب
پکن خود در وضعیت سختی قرار گرفته است
آزمون سخت چین در تنش‌های هسته‌ای ایران و غرب
استراتژی چین برای پوشش ریسک، برای حوزه هسته‌ای نامناسب بوده است. در اینجا، ابهام یک سپر نیست، بلکه مسئولیتی است که اعتبار پکن را از بین می‌برد و باعث تشدید تنش میشود. برخلاف ترتیبات تجاری یا امنیتی متعارف، دیپلماسی هسته‌ای فضای کمی برای فرار دیپلماتیک فراهم میکند. عدم اقدام به خودی خود به یک انتخاب تبدیل میشود و عواقب فزاینده‌ای دارد.
ادامه مطلب
پیشنهادی چهار ماده‌ای برای یک توافق
سیاست هسته‌ای، توسعه ملی و آینده دیپلماسی ایران
فائز دین‌پرست در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این یادداشت، تلاش میشود با رویکردی مبتنی بر اقتصاد سیاسی توسعه، منازعه بر سر حق غنی‌سازی ایران از نو فهم و بازتعریف شود و مسیرهایی برای گذار از بحران به سمت یک توافق توسعه‌گرا ترسیم شود.
ادامه مطلب
لزوم جدیت در مذاکره با ایران
الآن وقت دیپلماسی است نه رژیم چینج
ایالات متحده و شرکایش به جای تمرکز صرف بر قابلیت‌های هسته‌ای ایران، باید یک ابتکار دیپلماتیک جامع را دنبال کنند که تمام مشکلات دیرینه ایران با همسایگانش و غرب را در بر بگیرد.
ادامه مطلب
میانجی‌گری‌ها ادامه دارد
بی‌اعتمادی ایران به امریکا برای از سرگیری مذاکرات
عباس عراقچی، وزیر أمور خارجه ایران، به سی‌بی‌اس گفته که تهران تا زمانی که آمریکا تضمین ندهد در میانه مذاکرات حمله نظامی انجام نخواهد داد، وارد گفت‌وگوهای رسمی نمی‌شود.
ادامه مطلب
هوش مصنوعی و معمای هسته‌ای:
بازخوانی پرونده‌های هسته‌ای کره شمالی و لیبی برای ترسیم آینده دیپلماسی ایران
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت کره شمالی و لیبی را که به هوش مصنوعی ارائه شده بود، مرور می‌کنبم و سپس، نتایج تحلیلی و پیشنهادی هوش مصنوعی را بدون دخل و تصرف بازگو خواهیم کرد.
ادامه مطلب
واقعیت‌ها چه می‌گویند
توافق، جنگ یا تداوم فشار حداکثری؟
سید مهدی حبیبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: واقعیت میدانی و ساختاری موجود، به‌گونه‌ای است که ایالات متحده را ناگزیر می‌سازد تا خواسته ایران در زمینه غنی‌سازی را – هرچند با چارچوب‌های نظارتی بین‌المللی – بپذیرد. این پذیرش، می‌تواند هم‌زمان هم ابزار مدیریت تهدید باشد و هم بستری برای بازگشت به مسیر دیپلماسی ایجاد کند. ایران نیز، با توجه به نیازهای اقتصادی و فشارهای داخلی، این گزینه را به‌عنوان یک راه‌حل میانی خواهد پذیرفت؛ راه‌حلی که نه منجر به تسلیم کامل است، و نه گشایش مطلق، بلکه نوعی مدیریت راهبردی وضعیت برای هر دو طرف خواهد بود.
ادامه مطلب
قاهره در پی چیست؟
نقش میانجی‌گری مصر در مذاکرات هسته‌ای ایران
مصر در ماه‌های اخیر با افزایش تماس‌های دیپلماتیک خود، نقش محوری در میانجی‌گری برای حل بحران هسته‌ای ایران ایفا کرده است. این تلاش‌ها که به‌ویژه از سوی بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، هدایت میشود، با هدف جلوگیری از تشدید تنش‌ها و تحکیم ثبات منطقه‌ای صورت گرفته است. تماس‌های مکرر عبدالعاطی با مقامات ایرانی، آمریکایی، اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان‌دهنده عزم قاهره برای بازگرداندن مذاکرات هسته‌ای به مسیر دیپلماتیک است
ادامه مطلب
ریشه‌ها و پیامدها برای ایران
ناهمگونی راهبردی در سیاست خارجی
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: شرط بنیادین موفقیت در این عرصه، اعتقاد و باور عمیق و نسبتا یکپارچه احزاب و جناح‌های سیاسی به راهبرد کلان کشور، فراتر از اختلافات حزبی و جناحی است.
ادامه مطلب
در نشست سران ناتو لاهه هلند انجام شد
رجزخوانی‌های ترامپ برای ایران
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: ترامپ در سخنرانی خود که کمی بیش از سه دقیقه به طول انجامید، گفت که آینده ایران «یا صلح یا تراژدی» است و بسیاری از اهداف دیگر نیز وجود دارد که می تواند توسط ارتش آمریکا مورد اصابت قرار گیرد.
ادامه مطلب
توازن دقیق میان منافع راهبردی با تعهد به رژیم عدم اشاعه
دکترین مسئولیت جهانی چین و برنامه هسته‌ای ایران
امیرمحمد اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رویکرد چین به مسئله هسته‌ای ایران، بازتابی از توازن دقیق میان منافع راهبردی این کشور، تعهد به رژیم عدم اشاعه در قامت یک بازیگر مسئول بین المللی و همچنین تمایل به حفظ ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است.
ادامه مطلب
دفاع از دستاوردهای هسته ای، پیش نیاز تثبیت نقش منطقه ای ایران
نحوه مهار زیاده خواهی های آمریکا و سنگ اندازی های اروپا
سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: برخورد حکیمانه و مبتنی بر اصول عزت و عقلانیت که در کلام اخیر مقام معظم رهبری مورد تصریح قرار گرفت حکم می کند که در حفظ دستاوردها باید بسیار محکم و نفوذ ناپذیر بود و دشمن را به این نقطه رساند که امکان گرفتن آنچه با زحمت و مجاهدت و خون دل به دست آمده وجود ندارد.
ادامه مطلب
حقایقی که باید در آنها دقیق شد
واقعیت‌های نادیده گرفته شده مذاکرات ایران و امریکا
علی موسوی خلخالی در یادداشتی می‌نویسد: آیا واقعا امریکایی‌ها سر در گم عمل می‌کنند؟ آیا واقعا طرف امریکایی بدون برنامه در مذاکرات حاضر میشود و وقتی که به واشینگتن بر می‌گردد، تحت فشار یا تغییر نقش یا هر عامل دیگر، نظر خود را عوض میکند؟ آیا امریکا در مذاکرات واقعا یک هدف خیالی و متوهمانه را دنبال میکند؟
ادامه مطلب
مذاکرات هسته ای:
بازی دو سر برد ایران در مواجهه با اعراب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: عملکرد ایران در این دوره از مذاکرات و تحولات منطقه‌ای نشان از یک تغییر فاز در دیپلماسی جمهوری اسلامی دارد؛ تغییری که از سیاست های واکنشی به رویکردی پیش دستانه، هدفمند و بر پایه تعامل سازنده با همسایگان سوق یافته است.
ادامه مطلب
نیوزویک گزارش می‌دهد
تحرکات مشکوک در دیه‌گو گارسیا هم‌زمان با مذاکرات ایران و امریکا
نیوزویک می‌نویسد که بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، نیروی هوایی آمریکا در پایگاه دیه‌گو گارسیا به تازگی چند فروند هواپیمای تانکر سوخت‌رسان KC-۱۳۵ را مستقر کرده و توان سوخت‌رسانی هوایی خود را تقویت کرده است. پیش‌تر نیز استقرار جنگنده‌های F-۱۵ و چهار بمب‌افکن B-۵۲ و شش بمب‌افکن پنهان‌کار B-۲ در این پایگاه گزارش شده بود. در ماه مارس نیز تصاویر دیگری از حضور هواپیماهای ترابری C-۱۷ و تانکرهای KC-۱۳۵ در این پایگاه منتشر شده بود. دیه‌گو گارسیا پایگاهی دورافتاده در فاصله بیش از ۳۲۰۰ کیلومتری از ایران است که میزبان عملیات نیروی هوایی ایالات متحده و کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا از جمله زیردریایی‌های هسته‌ای این کشور است.
ادامه مطلب
توقف کامل غنی‌سازی و ایجاد کنسرسیوم
پیشنهاد امریکا به ایران هم‌زمان با گزارش منفی آژانس
پیشنهاد آمریکا توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران و ایجاد کنسرسیومی منطقه‌ای برای تولید برق هسته‌ای با مشارکت ایران، عربستان سعودی، دیگر کشورهای عربی و خود آمریکا را شامل می شود. این پیشنهاد نخستین سند مکتوبی است که از زمان آغاز مذاکرات در ماه آوریل توسط استیو ویتکوف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا، ارائه شده است.
ادامه مطلب
اروپا عمداً در حال تضعیف مذاکرات است
چرخش خطرناک اروپا علیه ایران
الدار ممدوف در یادداشتی می نویسد: فرانسه، به‌ویژه با موضع‌گیری‌های تند وزیر أمور خارجه‌اش ژان نوئل بارو، در رأس این رویکرد تقابلی قرار دارد.
ادامه مطلب
فرزند راستین پورسینا
امیرکبیر فناوری هسته ای: دکتر اعتماد و معماری برنامه هسته‌ای ایران
احسان دستغیب و حسن فتاحی در یادداشت مشترکی به مناسبت درگذشت اکبر اعتماد می نویسند که در این نوشتار بازخوانی کوتاهی است از زندگی و نقش تاریخی مردی که شایسته است با عنوان «عالی‌جناب دکتر اکبر اعتماد» از او یاد کنیم؛ چهره‌ای اثرگذار در تاریخ علمی ایران که اکنون در آرامگاه همدان آرمیده است. منابع مورد استفاده در پانویس‌ها آمده‌اند.
ادامه مطلب
مذاکره در سایه بازدارندگی
راهبرد هسته‌ای ایران در مواجهه با آمریکا از منظر رئالیسم تدافعی
رسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این گزارش، تلاش خواهد شد تا باتکیه‌بر نظریه رئالیسم تدافعی (Defensive Realism) از شاخه‌های واقع‌گرایی ساختاری، به بررسی رویکرد مطلوب ایران در مذاکرات هسته‌ای با آمریکا پرداخته شود. رئالیسم تدافعی بر این باور است که هدف اصلی دولت‌ها در نظام بین‌الملل نه کسب سلطه بلکه حفظ بقا و امنیت در مواجهه با تهدیدات خارجی است. این چارچوب، امکان تحلیل واقع‌گرایانه از راهبرد ایران را که گاه میان «اعتمادسازی محدود» و «بازدارندگی مؤثر» در نوسان بوده‌اند، فراهم می‌آورد.
ادامه مطلب