آسیا و آفریقا

به مناسبت یکصدمین سالگرد امضای پیمان دوستی

یک قرن مناسبات برادری و دوستی بین ایران و افغانستان

حسن بهشتی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در یکصد سال گذشته افغانستان و ایران با وجود آنکه در داخل خود با دولتهای مختلف و بعضا متضادی روبرو بودند، اما هیچگاه این اختلاف بین دیدگاه های حاکم موجب نشد که رهبران دو کشور فراموش کنند آنها با اتکاء به میراث پر افتخار گذشته می توانند زمینه های بسیاری برای همکاری به وجود آورند که اختلاف در دیدگاه های رهبران دو کشور هیچگاه مانع از تداوم دوستی ها و همکاری ها بین دو کشور نبوده است. 

ادامه مطلب

برای ایران، شرق جایگزین اتحادیه اروپا می شود؟ (بخش دوازدهم)

محاسبات پیچیده چین در همکاری نظامی و هسته ای با ایران

چین از زمان جنگ عراق و ایران به یکی از مهم ترین اعزام کنندگان کارشناسان، صادر کنندگان اسلحه و تامین کنندگان فناوری نظامی ایران تبدیل شده است. چین علاوه بر کمک به بازسازی پس از جنگ توانست به شریکی خارجی مورد نیاز ایران تبدیل شود و «کمک های قابل توجه به شکل تخصص علمی و فن آوری های دوگانه تولید اسلحه بومی» ارائه دهد. 

ادامه مطلب

بررسی یک روند تاریخی

قفقاز، زمینه‌های تفرقه و تشتت

دگرگونی‌های اداری در این دوره ماهیتی محلی داشت و ساختار کلّی منطقه را که کماکان بین ایالات کشوری و لشکری، به ترتیب گوبرنیاها و اوبلاست‌ها تقسیم شده ماندند، تغییر نداد. مناطقی چون ایالات اردوی دُن، کوبان و تِرِک تحت اداره مستقیم تشکیلات نظامی قزاق بودند. ایالت تِرِک به مناطق قزاق‌نشین (اُتدل‌ها) و مناطقی که اکثر جمعیت‌شان کوه‌نشین بود (اُکروگ‌ها) تقسیم شده بود. داغستان، قارص و ایالات تجدیدسازمان‌شدهٔ باتوم و (باتومسکایا اُبلاست) و مناطق سوخوم و زاکاتالی نیز تحت ادارهٔ نظامی بودند. وُرونستوف در مورد ضرورت حفظ این وجوهِ تمایز مطمئن نبود. در عمل اوبلاست‌ها روزبه‌روز شباهت بیشتری به ایالات معمولی پیدا می‌کردند. ولی عواملی چند که بر این ویژگی‌های اداری تأثیر داشتند ـ هم اجتماعی و هم سیاسی ـ مانع از هرگونه اصلاحی بودند./این مطلب در شماره ۸۸ خرداد ۱۴۰۰ نشریه «گفتگو» منتشر شده و مدیرمسئول آن در اختیار دیپلماسی ایرانی قرار داده است.

ادامه مطلب

گلایه ای دوستان از همسایه شرقی

صد سال دوستی؛ کشف جزیره‌ای به نام افغانستان

علی موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان در چند ده سال گذشته، روزگار تلخ و سختی را از سر گذرانده‌است. این شرایط رقت‌انگیز از جمله موجب شده تا این کشور از تاریخ و تمدن کهن و پرافتخار خود فاصله بگیرد و از دیگر پاره‌های پیکره عظیم خراسان باستان دور بیافتد؛ اما دیگر اقالیم عالم عظیم حوزه تمدنی فارسی نباید به این غربت و مهجوریت، دامن می‌زدند و به جای یگانگی بر بیگانگی آن مهر تایید می‌زدند. 

ادامه مطلب

الزامات صلح پایدار

چرا به صلح افغانستان امیدی نیست؟

داوود عرفان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بسیاری از کارشناسان و مردم عادی افغانستان، با خوش‌بینی محض منتظر نتایج درخشان مذاکرات صلح و پایان همیشگی جنگ در افغانستان هستند. من بنا بر دلایلی که شرح خواهم داد، به آینده‌ مذاکرات صلح زیاد خوشبین نیستم.

ادامه مطلب

جهت گیری سیاست خارجی بر مبنای منطق ترجیحات

دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را چگونه تعریف کنیم؟

امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دوره چهل ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بر اساس اسناد بالادستی به ویژه قانون اساسی و متأثر از آموزه های اسلامی و رهنمودهای رهبران نظام، ابتنای سیاست خارجی به طور عمده و برجسته بر آموزه های اعتقادی و ایدئولوژیک استوار شده است. جهت گیری کلان سیاست خارجی و ارائه الگوهائی همچون"نه شرقی و نه غربی، استقلال طلبی، استکبارستیزی، عدم سلطه گری و سلطه پذیری، حمایت از جنبش های رهائی بخش به خصوص جریان مقاومت اسلامی"؛ علاوه بر مبانی مذهبی و اسلامی، متأثر از ایدئولوژی "راه سوم" و ضدیت با شرق کمونیست و غرب کاپیتالیست شکل گرفت. می توان گفت جهت گیری عقیدتی – ایدئولوژیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بسی بیش از ترجیحات عینی از ترجیحات ذهنی تأثیر پذیرفته است.

ادامه مطلب

پس از خروج نیروهای امریکایی

چه چیزی در انتظار روسیه در افغانستان است؟

روسیه و کشورهای آسیای میانه نه منابع، نه دلایل قانع کننده و نه تمایل به مداخله نظامی در امور افغانستان را دارند. چنین مداخله ای یک بی احتیاطی کامل با نتایج فاجعه بار خواهد بود. نخست، افغان ها خودشان باید جنگ داخلی را خاتمه دهند - در میدان جنگ و در حالت ایده آل، در پای میز مذاکره. دوم این که روسیه منافع مستقیمی در افغانستان ندارد، بنابراین، به استثنای افراط گرایان باید آماده برقراری ارتباط با همه نیروهای تاثیرگذار محلی باشد. و سوم این که علی رغم نزدیکی ازبکستان و تاجیکستان به هم طایفه ای های خود در آن سوی مرز، این کشورها توانایی مداخله نظامی در درگیری های داخلی افغانستان را ندارند و باید از کنار نظاره گر باشند. 

ادامه مطلب

در ادامه بحث خروج نیروهای آمریکایی

روسیه، چین و ایران در افغانستان چه می خواهند؟

روسیه، چین و ایران، سه قدرت با نفوذ در آسیا، خود را برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان در میانه تشدید تنش ها و خشونت های فزاینده در این کشور آماده می کنند. سه کشور با افغانستان روابط منحصر به فرد و تاریخی دارند و نیوزویک برنامه های هر یک از آنها ایجاد تعادل میان مخاطرات و فرصت های مرتبط با تحولات ناپایدار را مورد بررسی قرار داده است.

ادامه مطلب

راهی برای پلورالیسم بین‌ افغانی

چرا افغانستان بر معضل قوم گرایی فائق نشده است؟

خدایار سعیدوزیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست نه چندان وحدت‌بخش دولت طی چند سال گذشته و عدم شفافیت روند انتخابات در اغلب ادوار گذشته به خصوص دو دوره‌ اخیر که منتهی به انتخاب رئیس جمهوری حاضر شد و باعث مناقشه‌ای جدی میان ایشان و دکتر عبدالله شد، در تمام این سال‌ها ادامه پیدا کرده و عدم حمایت جدی از حقوق اقوام گوناگون از هزاره‌ها تا تاجیک‌ها و دیگر اقوام و محروم‌ماندن آنان از سهیم بودن در قدرت و تصمیم‌گیری‌های سیاسی، سبب هرچه ضعیف‌تر شدن دولت مرکزی شده و در واقع نه اقوام، بلکه خود دولت را از نیروی حمایت همه مردم فارغ از قوم و نژاد، محروم کرده است. این سیاست لجوجانه در عرصه سیاسی نیز به رقابت و کشمکش در تبیین سیاست‌های داخلی و خارجی میان دولتمردان منجر شده است که سبب می‌شود چه گروه‌هایی چون طالبان و چه دول خارجی شاهد صدایی واحد و قوی از دولت افغانستان نباشند، امری که حامیان را نیز از حمایت جدی از دولت مایوس و ناامید می‌سازد.

ادامه مطلب

برای ایران، شرق جایگزین اتحادیه اروپا می شود؟ (بخش یازدهم)

روابط چین-ایران و پتانسیلی ورای بخش انرژی

چین به ویژه پس از اعمال تحریم های بین المللی مرتبط با برنامه هسته ای ایران در اوایل سال ۲۰۰۰، به مهم ترین شریک تجاری این کشور تبدیل شد. ایران به چین به عنوان منبع اصلی منافع اقتصادی در مواجهه با انزوای بین المللی نگریسته و در مقابل، بازار داخلی جذاب ۸۰ میلیون نفری خود را در اختیار چین گذاشته است؛ بازار داخلی که دو شاخصه اصلی آن جمعیت جوان تر و بیشتر از کل بازار آسیای میانه است. بخش انرژی در مبادلات اقتصادی چین و ایران بیشترین اهمیت را دارد، اما جذابیت بازار ایران در نتیجه انزوای بین المللی این کشور و همچنین موقعیت آن در ابتکارعمل کمربند و جاده، این کشور را به یک شریک استراتژیک بالقوه همه جانبه برای چین تبدیل کرده است. با این وجود، احتمال تقویت روابط اقتصادی بین چین و ایران با در نظر گرفتن تاثیرات تحریم های ثانویه ایالات متحده و بی ثباتی مزمن خلیج فارس کاهش یافته است.

ادامه مطلب