آسیا و آفریقا - آرشیو

برای استفاده حداکثری از سند همکاری ایران و چین تلاش کنیم
اهمیت فراهم آوردن بسترهای لازم در جهت منافع ملی

برای استفاده حداکثری از سند همکاری ایران و چین تلاش کنیم

مصطفی شاهی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اهمیت درک سمت و سوی حاکم بر صنعت و تجارت جهان امروز و دهه های آتی به ما کمک می کند تا بهره برداری موثرتری از سند تفاهمنامه در جهت ارتقای جایگاه علمی، صنعتی و اقتصادی کشور داشته باشیم و در صورت به کارگیری درایت و برنامه ریزی های دقیق و بسترسازی های مناسب می توان از این فرصت پیش رو استفاده بهینه کرد. 

ادامه مطلب
بایدن و مساله ارامنه
بررسی جایگاه ترکیه در سیاست خارجی جدید آمریکا

بایدن و مساله ارامنه

امیر ایمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با اقدام بایدن در مورد مساله ارامنه، تنش ها در روابط واشنگتن - آنکارا بار دیگر افزایش یافت. قبل از انتخابات آمریکا و انتشار اظهار نظر بایدن در قبال ترکیه مبنی بر دخالت در انتخابات ترکیه و حمایت از مخالفان اردوغان نیز، نشان می داد که با روی کار آمدن وی، روابط ترکیه با آمریکا آسان نخواهد بود. اما این مساله به این معنا نیست که روابط دو کشور قبل از بایدن در وضعیت بهتری قرار داشت. زیرا تمام روسای جمهوری آمریکا که در ۲۸ سال گذشته در این کشور خدمت کرده اند، ترامپ تنها رئیس جمهور در میان روسای جمهور آمریکا هست که به ترکیه سفر نکرد. حال در مورد بایدن و بحران اخیر مربوط به مساله ارامنه، این سوال مهم مطرح می شود که دلیل این اقدام آمریکا و زمان بندی آن نشانگر چیست و از چه فاکتورهایی ناشی می شود؟ با بررسی دقیق این مساله، آینده روابط ترکیه و آمریکا بیشتر عیان خواهد شد. 

ادامه مطلب
ملا منان نیازی، قصاب شیعیان افغانستان
آقای اشرف غنی، شما شریک جرمید

ملا منان نیازی، قصاب شیعیان افغانستان

عبدالعزیز انصاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون با مشاهده شرایط و موقعیت طالبان می توان گفت که دولت افغانستان با ایجاد گروه انشعابی طالبان تحت رهبری ملا نیازی برای تضعیف گروه اصلی طالبان توفیقی بدست نیاورد اما در تاریخ ثبت شد که در دوره حکومت اشرف غنی حتی به نوزادان زایشگاه و دختران دبیرستانی شیعه نیز رحم نکردند و دولت هیچ اقدامی برای شناسایی و معرفی عوامل این جنایات بعمل نیاورد.

ادامه مطلب
شیطنت های تازه در قره باغ را دریابیم
ابعاد و پیامدهای تجاوز نظامی تازه جمهوری آذربایجان به ارمنستان

شیطنت های تازه در قره باغ را دریابیم

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این بار نیروهای جمهوری آذربایجان تا عمق ۳.۵ کیلومتری خاک ارمنستان پیشروی کرده اند و تلاش دارند تا دریاچه سوان (سیاه) را نیز محاصره کنند، اما ارتش ارمنستان مانع از این پیشروی شده است. این تحرک نظامی تازه جمهوری آذربایجان در شرایطی که جهان اسلام تمام تمرکز خود را متوجه تحولات فلسطین اشغالی و حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی به نوار غزه کرده، معنادار است و نشان می دهد دولت باکو قصد دارد با سوءاستفاده از شرایط مذکور با تنش آفرینی در نوار مرزی با ارمنستان روند توسعه طلبی ارضی خود را ادامه دهد.

ادامه مطلب
تاملی بر چالش‌ها و ابهامات حقوقی و اجرایی بند نهم موافقتنامه آتش بس قره‌باغ‌‌
بررسی حقوقی یک توافق سخت

تاملی بر چالش‌ها و ابهامات حقوقی و اجرایی بند نهم موافقتنامه آتش بس قره‌باغ‌‌

ولی کالجی در یادداشتی می نویسد: پنج ماه از امضای موافقتنامه ۹ ماده‌‌ای ‌‌آتش‌بس قره باغ در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی می‌گذرد و در این فاصله زمانی، هفت ماده این موافقتنامه یعنی آتش‌بس کامل و پایان دادن به همه درگیری‌‌ها (بند ۱)، بازگشت ناحیه آغدام به جمهوری آذربایجان (بند ۲)، استقرار نیروهای حافظ صلح روسی در کریدور لاچین (بند ۳)، خروج نیروهای مسلح ارمنستان از قره‌باغ کوهستانی و استقرار نیروهای حافظ صلح روسی در کریدور لاچین به مدت پنج سال (بند ۴)، ایجاد یک پست فرماندهی صلح به منظور اجرای ‌‌آتش‌بس (بند ۵)، بازگشت مناطق کلبجر و لاچین به جمهوری آذربایجان و تعریف مشخصات کریدور لاچین (بند ۶) و بازگشت آوارگان و پناهندگان داخلی به مناطق قره ‌باغ و مناطق مجاور تحت کنترل دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (بند ۷) اجرایی شده است. اما تبادل اسرای جنگی، گروگان‌ها و سایر زندانیان و همچنین بقایای تلفات (بند ۸) و فراهم ساختن امکان ارتباطات حمل و نقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان (بند ۹) هنوز اجرایی و عملیاتی نشده است. طی پنج ماه گذشته، چگونگی اجرایی شدن بند ۹ موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ که جمهوری آذربایجان از آن با عنوان «کریدور نخجوان به جمهوری آذربایجان» یا «دالان زنگه زور» یاد می‌کند، از جمله مباحث مهم چالشی و اختلافی بین باکو و ایروان بوده است. اختلاف در تفسیر مفاد ماده نهم این موافقتنامه از سوی دو طرف‌های ارمنی و آذری به واسطه عدم اشاره مستقیم و روشن به کریدور نخجوان به جمهوری آذربایجان (برخلاف اشاره صریح موافقتنامه ‌‌آتش‌بس به کریدور لاچین در بندهای ۳ و ۶)، نامشخص بودن فضای سیاسی و تصمیم گیری در ارمنستان پس از استعفای نیکول پاشینیان و قبل از انتخابات پارلمانی زودهنگام در ۲۰ ژوئن ۲۰۲۱ میلادی (۳۰ خرداد ۱۴۰۰) و حملات لفظی و کلامی الهام علی اف برای تحقق کریدور نخجوان به جمهوری آذربایجان (دالان زنگه زور) از طریق نظامی از جمله ابهامات حقوقی و اجرایی بند نهم موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ است که حتی در برخی از محافل کارشناسی و تحلیلی کشورمان، امکان وقوع جنگ جدید از سوی جمهوری آذربایجان با حمایت ترکیه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران (۲۸ خرداد)، انتخابات پارلمانی ارمنستان (۳۰ خرداد) به موازات تنش و درگیری هم زمان بین روسیه و اوکراین (با هدف پیشگیری از واکنش موثر و به هنگام روسیه) مطرح شده است. اما واقعیت آن است که هرچند احتمال برخوردها و تنش‌های محدود مرزی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان وجود دارد، اما وقوع یک جنگ فراگیر در مقطع کنونی در استان سیونیک ارمنستان، به دلیل واکنش نظامی روسیه (از طریق یگان‌های ارتش روسیه مستقر در قفقاز شمالی، دو پایگاه نظامی روسیه در ایروان و گیومری، نیروهای مرزبانی روسیه مستقر در مرزهای مشترک ارمنستان با ایران و ترکیه و سازمان پیمان امنیت دسته جمعی)، قطعی شدن شکست نیکول پاشینیان و به قدرت رسیدن جریانات ملی‌گرا و مخالف موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ، غیر محتمل است و این امر به ضرر جمهوری آذربایجان و نیز فدراسیون روسیه خواهد بود. لذا برخی تحرکات نظامی و تهدیدات لفظی رهبران جمهوری آذربایجان در مقطع کنونی بیشتر با هدف تحت فشار قراردادن دولت ارمنستان برای اجرای بند نهم موافقتنامه ‌‌آتش‌بس و اجرایی شدن دالان زنگه زور تا قبل از انتخابات پارلمانی این کشور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ صورت می‌گیرد. هرچند بسیار بعید به نظر می‌رسد تا آن زمان و استقرار دولت جدید در ارمنستان، اتفاقی نیز در اجرای بند نهم موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ روی دهد. آنچه مسلم است اجرای کامل موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ از طریق تهدید و جنگ از طرف جمهوری آذربایجان و بی اعتمادی از طرف ارمنستان امکان‌پذیر نیست و اگر به هر ترتیبی هم امکان‌پذیر شود، پایدار نخواهد بود. راه حل منطقی و اصولی، حل و فصل اختلافات از طریق تداوم مذاکرات رهبران جمهوری آذربایجان، ارمنستان و روسیه به عنوان سه کشور امضاء کننده موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی و نیز انعقاد یک موافقنامه تکمیلی برای ابهام‌زدایی از موارد اختلافی و تفسیری به ویژه بند نهم موافقتنامه ‌‌آتش‌بس سال گذشته است. با عنایت به نکات و ملاحظات یادشده، در این یادداشت تحلیلی کوشش می‌شود شناخت و درک بهتری از چالش‌ها و ابهامات حقوقی و اجرایی بند نهم موافقتنامه ‌‌آتش‌بس قره باغ حاصل شود.‌‌

ادامه مطلب
مروری بر شعر و ادب ترکمنی
به بهانه گرامیداشت سالانه مخدومقلی فراغی در ایران

مروری بر شعر و ادب ترکمنی

رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی به بررسی ادبیات ترکمانی به عنوانی میراثی از فرهنگ پیرامون دریای خزر و جایگاه مختومقلی فراغی، شاعر و عارف بزرگ ایرانی پرداخته است.

ادامه مطلب
خطر فرو رفتن قفقاز جنوبی در ورطه جنگی جدید
آیا ارمنستان و آذربایجان دوباره می جنگند؟

خطر فرو رفتن قفقاز جنوبی در ورطه جنگی جدید

احسان رستگار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر چه پس از پایان جنگ ۴۴ روزه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و برقراری صلح میان دو کشور با میانجیگری روسیه، امیدها برای برقراری صلح پایدار میان این دو جمهوری افزایش یافت، اما تنش اخیر نشان داد که وضعیت منطقه در حال بدتر شدن است و هر لحظه باید منتظر یک رویداد ناگوار دیگر در این منطقه بود.

ادامه مطلب
چه عواملی حادثه خونین کابل را رقم زد
اندیشه های طالبان و آینده سیاسی افغانستان

چه عواملی حادثه خونین کابل را رقم زد

رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موضوع دیگر این است که ممکن است که عده ای در داخل طالبان در آستانه خروج نیروهای آمریکایی دست به قدرت نمایی و ارعاب می کنند تا در خیال خودشان خروج نیروهای آمریکایی را سرعت ببخشند ولی این مساله می تواند روی دیگر سکه را هم داشته باشد و بهانه لازم را به افکار عمومی آمریکا برای حضور در افغانستان بدهد.

ادامه مطلب
تاملی تاریخی و تحلیلی بر روند بین المللی شناسایی قتل عام ارامنه به عنوان نسل کشی
مروری بر یک رویداد تاریخی

تاملی تاریخی و تحلیلی بر روند بین المللی شناسایی قتل عام ارامنه به عنوان نسل کشی

ولی کالجی می نویسد: مواضع کشورهای مختلف در سطح بین المللی درباره موضوع قتل عام ارامنه به دست ترکان عثمانی در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی به ویژه در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ که با روایت های کاملاً متفاوتی از سوی ارامنه و دولت ترکیه در یکصد سال گذشته مواجه شده است، را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد: دسته نخست، دو کشور ترکیه و جمهوری آذربایجان که با اعتقاد به غیرسیتماتیک و غیرهدفمند بودن این وقایع و نیز وجود قتل قومیت های دیگر در کنار ارامنه، موضوعی تحت عنوان نسل کشی ارامنه را اساساً غیرواقعی دانسته و آن را انکار می کنند دسته دوم، ۳۳ کشوری هستند که با اعتقاد به سیتماتیک و هدفمند بودن قتل عام و کشتار ارامنه در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی در شرق امپراطوری عثمانی، این وقایع را به طور رسمی به عنوان نسل کشی (ژنوساید) در سطح پارلمان ها یا دولت ها به رسمیت شناخته اند. ایالات متحده آمریکا در ۲۴ آوریل ۲۰۲۱ و جمهوری لتونی در ۶ می ۲۰۲۱ آخرین کشورهایی هستند که به طور رسمی نسل کشی (ژنوساید) ارامنه را به رسمیت شناخته اند. اما دسته سوم، ۱۵۸ کشوری (از مجموع ۱۹۳ عضو رسمی سازمان ملل متحد) هستند که در وضعیت میانه قرار دارند. بدین صورت که نه همانند ترکیه و جمهوری آذربایجان، نسل کشی ارامنه را انکار می کنند و نه همانند سی و سه کشور دیگر از جمله ارمنستان، روسیه، سوریه، لبنان، فرانسه و آمریکا، این وقایع را تحت عنوان نسل کشی (ژنوساید) به رسمیت می شناسند و لذا این کشورها عمدتاً از واژگان و تعابیری مانند قتل عام، کشتار دسته جمعی، فجایع تلخ و جمعی و اقدامات ضد انسانی در بیان موضع گیری رسمی در قبال موضوع قتل عام ارامنه استفاده می کنند. ایران از جمله کشورهایی است که در دسته سوم این دسته بندی قرار دارد و در یک صد سال گذشته (دوران قبل و بعد از انقلاب) نه اصل وقوع این حوادث را انکار کرده است و نه آن را به صورت رسمی به عنوان نسل کشی (ژنوساید) به رسمیت شناخته است. بررسی تاریخی و تحلیلی روند بین المللی شناسایی قتل عام ارامنه به عنوان نسل کشی (ژنوساید) نشان می دهد که با فروپاشی شوروی، پایان جنگ سرد و استقلال ارمنستان، این روند شتاب بیشتری به خود گرفته است و در حالی که در دوران جنگ سرد تنها دو کشور اروگوئه (۱۹۶۵) و قبرس (۱۹۷۵) این موضوع را به رسمیت شناخته بودند، در سه دهه گذشته ۳۱ کشور این موضوع را به رسمیت شناخته اند. آنچه که از بررسی روند بین المللی شناسایی نسل کشی ارامنه در قاره های مختلف قابل مشاهده است، موفقیت ارامنه در دو قاره اروپا و آمریکا و ناکامی آن ها در سه قاره آسیا، آفریقا و اقیانوسیه است. هر چند در اروپا نیز که سه موج شناسایی نسل کشی ارامنه را در سه دهه گذشته تجربه کرده است تنها ۲۰ کشور از ۵۰ کشور اروپایی رسماً این موضوع را پذیرفته اند و کشورهای بزرگی همانند بریتانیا و اسپانیا تاکنون از پذیرش آن خودداری کرده اند. از بین ۵۴ کشور آفریقایی نیز هیچ کشوری قتل عام ارامنه را به عنوان نسل کشی به رسمیت نشناخته است و شناسایی این موضوع از سوی دولت طُبرُق مستقر در شرق لیبی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر در سال ۲۰۱۹ نیز فاقد وجاهت و مشروعیت بین المللی است. در سطح قاره آسیا و کشورهای عربی و مسلمان نیز تنها دو کشور لبنان و سوریه نسل کشی ارامنه را به رسمیت شناخته اند و در قاره اقیانوسیه نیز استرالیا و نیوزلند از شناسایی نسل کشی ارامنه خودداری کرده اند. از نقطه نظر دینی، ۳۱ کشور از ۳۳ کشوری که اقدام به شناسایی بین المللی نسل کشی ارامنه کرده اند، مسیحی هستند و تنها دو کشور لبنان و سوریه مسلمان هستند. همین امر به روشنی نقش قابل توجه و تاثیرگذار پیوندهای دینی و ملاحظات جهان مسیحیت را در قبال قتل عام ارامنه نشان می دهد. به نظر می رسد پس از شناسایی نسل کشی ارامنه توسط دولت جو بایدن در ۲۴ آوریل ۲۰۲۱ میلادی، کشورهایی مانند بریتانیا، اسپانیا، هند، استرالیا و نیز اسرائیل در کانون اهداف جامعه دیاسپورای ارمنی در موضوع شناسایی نسل کشی ارامنه قرار گرفته باشد تا روند بین المللی شناسایی نسل کشی ارامنه از نظر توزیع جغرافیایی و نیز توزیع دینی از تنوع و گستردگی بیشتری برخوردار شود. با عنایت به نکات و ملاحظات یادشده در این یادداشت تحلیلی کوشش می شود درک و شناخت بهتری از روند بین المللی شناسایی قتل عام ارامنه به عنوان نسل کشی (ژنوساید) حاصل شود.

ادامه مطلب
چین می تواند یک نظم جدید جهانی ایجاد کند؟
ارزش های واشنگتن در برابر ارزش های پکن ​​​​​​​

چین می تواند یک نظم جدید جهانی ایجاد کند؟

برخی از جنبه های رقابت چین و آمریکا طبیعتا مادی خواهد بود، زیرا هر کشوری به دنبال توسعه توانایی های برتر هوش مصنوعی، فناوری انرژی سبز و محصولات زیست پزشکی همراه با قابلیت های پیشرفته نظامی است. اما بخش عمده رقابت، هنجاری خواهد بود زیرا هر دو کشور به دنبال دفاع و ترویج قوانین یا هنجارهایی هستند که معتقدند نظم جهانی باید مبتنی بر آنها باشد. بنابراین، این سال پیش می آید که قوانین و هنجارهای کدام طرف در نهایت بیشتر در جهان مورد حمایت قرار می گیرد؟

ادامه مطلب