هدف از تحریم های شدید علیه ایران ایجاد فشار بر رهبران این کشور از طریق دشوار کردن زندگی برای شهروندان آن است. این تحریم ها تاکنون در ایجاد بحران اقتصادی و آسیب رساندن به رفاه ایرانی های عادی موفق عمل کرده اند. در این مقاله به تاثیر تحریم ها از سال ۲۰۱۰ بر مصرف خانوار و اشتغال پرداخته شده و طبق نتایج آن، در حالی که درآمد و مصرف خانوار متحمل به شدت آسیب دیده، اما وضعیت اشتغال انعطاف بیشتری داشته است.
ادامه مطلب
تحریم های شدید از سال ۲۰۱۱ بی شک ضربه بزرگی به اقتصاد ایران وارد کرده است. این تحریم ها صادرات نفت را به شدت کاهش داده و تجارت بین المللی ایران را مختل کرده اند. با این حال، عوامل دیگر داخلی و خارجی نیز بی شک در رشد اقتصادی کند یک دهه گذشته نقش داشته اند. پایین آمدن قیمت نفت از سال ۲۰۱۴ درآمدهای دولت را بیشتر کاهش داده و سوء مدیریت و فساد اقتصادی مانع از واکنش مناسب در سیاست گذاری در برابر شوک های خارجی شده است. با توجه به شدت شوک خارجی ناشی از تحریم ها، هیچ سیاست گذاری نمی توانست مانع از بروز یک بحران اقتصادی شود یا مردم عادی ایران را کاملا در برابر سقوط سطح زندگی محافظت کند.
ادامه مطلب
کمترین درصد کارگران بیمه شده در بخش کشاورزی (۸ درصد در سال ۲۰۱۸ در جدول ۱۰) و پس از آن ساخت و ساز (۲۵ درصد) است. در سال ۲۰۱۸ این بخش ها ۳۰ درصد از نیروی کار را به خود اختصاص داده بودند. بحران اقتصادی پس از اعمال تحریم ها در چند سال گذشته بیشترین ضربه را به بخش عمرانی وارد آورد اما حداقل تاکنون، تاثیر چندانی بر بخش کشاورزی نداشته است.
ادامه مطلب
به رغم اهمیت انتقال پول نقد، اشتغال همچنان برای اکثر ایرانی ها منبع اصلی درآمد به شمار می رود. سهم درآمد حاصل از حقوق و دستمزد کار ثابت و درآمد خود اشتغالی در سال ۲۰۱۹ در یان روستایی ها ۵۳.۳ درصد و در میان خانواده های شهری ۴۷ درصد بود. منابع اصلی درآمد بدون اشتغال هم حقوق بازنشستگی، انتقال نقدی از راه های مختلف و اجاره بها هستند. درآمد حاصل از مشاغل با درآمد ثابت نیز اهمیت بیشتری از خود اشتغالی داشته و ۶۳ درصد از کل موارد درآمدی را تشکیل داده است. این مساله نشان می دهد که هرگونه افت در وضعیت اشتغال یا دستمزدها تاثیر قابل توجه منفی بر متوسط درآمد خانوار خواهد داشت. بنابراین، برای درک بهتر چگونگی انتقال شوک منفی تحریم ها به بودجه خانوار درک اینکه چه اتفاقی برای اشتغال رخ داده مهم است. بررسی روندهای زیر نشان می دهد اشتغال نسبت به درآمد و مصرف نسبتا پایدار بوده است.
ادامه مطلب
در صورت مساوی بودن همه دیگر شاخصه ها، یک ساکن تهران که پیشرفته ترین استان در ایران است، در برابر یک ساکن سیستان و بلوچستان که محروم ترین استان ایران قلمداد می شود، سه برابر بیشتر با خطر سقوط به ورطه فقر مواجه بوده است. با وجود پایین بودن نرخ فقر در مناطق مرفه تر مانند تهران، اما ساکنان این استان ها بیشتر در خطر فقیر شدن هستند. به زبان ساده تر، محل اقامت یک عامل مناسب برای پیش بینی درست آسیب پذیری در برابر بحران اقتصادی نیست.
ادامه مطلب
ارزیابی تاثیر تحریم ها بر نابرابری درآمد به اندازه فقر ساده نیست. ایران به طور کلی در کاهش فقر، و نه در کاهش نابرابری موفق بوده است. جای تعجب هم ندارد چون توزیع سرمایه انسانی و در نتیجه درآمد کار نابرابر است. به علاوه، ایرانی ها درآمد حاصل از رانت نفت- برخی از طریق انتقال نقدی و یارانه و برخی از طریق دسترسی به قراردادهای دولتی و اعتبار یارانه ای- دارند. سازوکارهای توزیع پیچیده هستند، اما دست کم در دو مورد آخر، افراد با ارتباطات سیاسی از مزیت برخوردار هستند. این شرایط قبل از انقلاب وجود داشت و امروز هم ادامه دارد. نابرابری در دسترسی سیاسی، نابرابری در درآمد حاصل از رانت نفت ایجاد می کند.
ادامه مطلب
ایران اعلام کرده است که تنها در صورت لغو تحریم های ایالات متحده بر بخش های اصلی اقتصادی خود، یعنی نفت و گاز، به تعهدات برجامی بازخواهد گشت. در همین حال، تحلیل گران نگران پیامدهای منفی احتمالی احیای برجام در میزان عرضه و قیمت نفت در بازار جهانی هستند. لغو تحریم های ایران بر اساس توافق جدید بر سر برجام تولیدکنندگان عرب، تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده و تولیدکنندگان روس را نگران می کند؛ اما این نگرانی ها احتمالا بی اساس هستند.
ادامه مطلب